Het OCJ als ideale stageplek
Sarie: “Ik wou werken met gezinnen en jongeren. Daarom koos ik voor een stageplaats in het domein gezin en opvoeding. Nadien had ik een gesprek met de stagebegeleider op school. Zij heeft nog gewerkt bij het OCJ en is een warme pleitbezorger voor het OCJ als stageplek. Ze gaf toelichting vanuit haar eigen ervaring zodat ik kon inschatten wat een stage daar inhoudt. Dat sprak me meteen aan. Ik koos bewust voor het OCJ omdat er toch iets meer afstand is. In een leefgroep bijvoorbeeld heb je intens contact met telkens dezelfde kinderen en jongeren. Ik vreesde dat hun verhalen te dicht zouden komen. Als consulent heb je wel veel dossiers, maar niet zo vaak contact met de kinderen en jongeren. Dat maakt de job boeiend, want je krijgt te maken met heel verschillende situaties.”
De motivatie van Sarie is heel herkenbaar voor Kelly: “Gezinnen en jongeren zijn een heel brede doelgroep waar je veel kan van leren. Daarom koos ik voor jeugdhulp. Ik vond het ook best interessant dat het een dienst van de overheid is. Je krijgt echt een mandaat als consulent, en hebt een bepaalde positie tegenover de mensen met wie je werkt. Mij spreekt het ook wel aan dat je de gezinnen niet elke dag ziet. Zo kan je meer afstand houden.”
Zo verloopt de stage
Sarie: “Ik was van in het begin goed voorbereid. Er komen soms moeilijke gesprekken en zware onderwerpen aan bod. Mijn eerste stage hield vooral veel lezen in: draaiboeken, werkpakketten, voorstelling van het agentschap, noem maar op. Ik heb ook consulenten gevolgd voor observaties en deelgenomen aan heel wat vergaderingen, zoals de procesteams. Ik kreeg de kans om actief mee te denken en me zo het denkproces eigen te maken. En verder waren er ook administratieve taken.”
Kelly: “Ik heb er heel bewust voor gekozen om stagebegeleider te zijn. Ik vind het boeiend om iemand te zien groeien en ontwikkelen. Als stagiair word je er soms ingesmeten en er komt zoveel op je af. Denk maar aan onze werkingsprocessen en afkortingen. Toen ik zelf stage liep, viel het me op dat consulenten constant bezig zijn en dat het niet makkelijk is om tussendoor vragen te stellen. Daarom heb ik wekelijks een half uurtje ingepland om zaken te bespreken met Sarie en haar vragen te beantwoorden.”
Sarie: “Vooral de grote verscheidenheid aan situaties is me bijgebleven. Ik heb zelf altijd gestudeerd aan ‘witte’ scholen, met vooral ‘witte’ medestudenten. Tijdens mijn stage kwam ik in contact met verschillende mensen en culturen. Er waren ook zware gesprekken die bleven hangen. Zoals met een jong meisje dat aangerand was, vermoedelijk onder invloed van drugs in haar drankje. Ik heb een vriendin die iets gelijkaardig heeft meegemaakt, en zelf ben ik maar een paar jaar ouder dan dat meisje ... Dan moet je toch even slikken. Maar gelukkig zijn er ook heel positieve ervaringen. Zoals toen ik mee mocht op eindgesprek met een gezin. Als je dat dossier leest, besef je echt welke weg ze samen hebben afgelegd.
Jeugdhulp in je opleiding
Sarie: “De opleiding sociaal werk zou meer aandacht mogen besteden aan jeugdhulp. Ik had zelfs nog nooit van het OCJ gehoord voor het gesprek met mijn stagebegeleider! In het tweede jaar leer je al iets meer over jeugdhulp maar in het eerste jaar komt het hulpverleningslandschap maar beperkt aan bod, door het groot en divers aanbod. Het OCJ zou dus meer zichtbaar mogen zijn in de opleiding. Wat me ook opviel, is hoe weinig consulenten gekend zijn. De meeste hulpverleners hebben geen goed beeld van wat een consulent zoal doet en minimaliseren zijn of haar rol. Voor hen is de consulent iemand die één keer per maand een gesprek met een jongere heeft. Maar in een crisissituatie wordt wel meteen naar de consulent gekeken om voor een oplossing te zorgen.”
Daarom is een stage zo belangrijk
Sarie: “Ik kan Opgroeien en het OCJ zeker aanraden als stageplaats. Je komt in contact met zoveel organisaties en partners. Zo krijg je een heel goed beeld van het jeugdhulplandschap. Ik heb nu echt het gevoel dat ik goed weet wat jeugdhulp is. Ik merk dat medestudenten die andere stages deden, bijvoorbeeld als contextbegeleider, die structuur veel minder duidelijk zien. Binnen onze opleiding hebben we vakken zoals gesprekstechnieken met oefencasussen waarbij elke student een rol speelt, maar dat blijft fictief. Het is pas door die gesprekstechnieken in het echt te gebruiken dat je het belang ervan inziet.”
Kelly: “Een stage is zeker een goede manier om de job van consulent te leren kennen: je krijgt handvaten, je ziet veel stijlen om een gesprek te voeren en kan zo een stijl kiezen die je ligt. Als stagiair heb je ook de luxe van een zachte aanloop. Zo zal Sarie volgend jaar tijdens haar drie maanden stage normaal gezien vijf à zes dossiers zelfstandig opvolgen. Als je effectief start als consulent, heb je twee weken tijd om je in te werken en vanaf dan draag je een volwaardige caseload. Een stagiair kan het zich permitteren om zaken uit te zoeken en zelfs eens een fout te maken of iets anders te proberen.”
“Helaas zijn er maar weinig stageplekken voor consulenten, ongeveer één per semester hier bij ons. De vraag is dus altijd veel groter dan het aanbod. Dat komt vooral omdat consulenten een hoge werkdruk hebben en het dus niet zo evident is om stagiairs te begeleiden. Maar stagiairs zijn meer dan welkom! Ze brengen frisse ideeën mee en wij houden voeling met de opleiding. Het valt ons wel op de stageaanvragen weinig divers zijn: bijna nooit jongens of studenten met een andere etniciteit. Dat is wel jammer en dat merk je ook in de opleiding zelf. We hebben nood aan meer diversiteit bij de studenten. Ook omdat ons doelpubliek zelf heel divers is.”
Wat na je stage?
Sarie: “Op het einde van mijn stage begon ik echt zin te krijgen om er zelf in te vliegen en gesprekken met jongeren te voeren. Ik kijk dus hard uit naar mijn vervolgstage volgend jaar! Want dan is het echt de bedoeling dat ik vanaf het begin van de aanmelding dossiers en jongeren zelfstandig opvolg. Geestelijke gezondheidszorg boeit me ook wel. Een medestudente heeft stage gedaan in de psychiatrie. Dat lijkt me ook heel leerrijk. Maar de doelgroep van kinderen en jongeren spreekt me toch het meeste aan. Mocht ik de kans krijgen om na mijn volgende stage als consulent aan de slag te gaan, dan zou ik die zeker grijpen.”
Vier tips voor een geslaagde stage
- Sta stil bij wat je ziet en hoort. Student Sarie: “Spreek met de professionals, wees je bewust van wat er gebeurt in gesprekken en tot wat die leiden. Er zijn zoveel leerervaringen, maar je moet ze zien en er durven op ingaan.”
- Neem initiatief. Stagebegeleider Kelly: “Neem zelf de telefoon op, stel vragen tijdens een gesprek, geef feedback en vraag er zelf ook naar.”
- Ga ervoor! Stagebegeleider Kelly: “Je krijgt soms moeilijke dossiers te zien dus daar moet je mee leren omgaan. In je eigen cases moet je uiteraard zelfstandig aan de slag gaan maar je moet er ook over in gesprek kunnen gaan met je collega's. Het is dus ook teamwerk.
- Open je blik. Stagebegeleider Kelly: “Je krijgt te maken met heel veel verschillende gezinnen, kinderen en jongeren en dus met allerlei leeftijden, etniciteiten, beperkingen en mogelijkheden.”
