Roma en woonwagenbewoners

Roma en woonwagenbewoners en onderwijs

Onderwijs is een recht voor elk kind ter wereld. Aan dit absolute recht is in ons land de leerplicht (vanaf 5 jaar) gekoppeld, met als doel te verzekeren dat naar school te gaan in àlle omstandigheden gegarandeerd blijft. Deelnemen aan onderwijs kunnen we ook zien als een cruciale factor in het doorbreken van vicieuze cirkel van kansarmoede en maatschappelijke uitsluiting. Onderwijs is een belangrijke hefboom om op (langere) termijn de maatschappelijke situatie van Rom(a) kinderen te verbeteren.

Cijfers over schooldeelname bij Roma

  • In België gaat 70% van de Romakinderen in de leeftijdscategorie van 4-6 jaar naar de kleuterschool.
  • 95% van de kinderen en jongeren tussen 6-15 jaar gaat naar school.

Dat bleek uit het onderzoek van de European Union Agency for Fundamental Rights (FRA) in 2020. In vergelijking met de andere 5 West-Europese landen waar het onderzoek liep, is dit een behoorlijk goed resultaat.  Maar de realiteit toont ons dat schoolloopbanen van Roma soms erg hobbelige parcours zijn.

  • De instap in kleuteronderwijs is voor vele kinderen en hun families niet altijd evident. Op korte tijd verandert er veel. Zeker voor Romaouders met negatieve of geen schoolervaringen is de start niet eenvoudig.
  • Er is verder ook de taalbarrière.
  • Voor sommige kinderen is dit de eerste keer dat ze uit de thuiscontext komen. Vaak zijn de kinderen voor ouders de enige houvast in moeilijke levenssituaties. Onbekend maakt nog onbemind.

Cijfers over schooldeelname bij woonwagenbewoners

Bij Woonwagenbewoners volgt slechts 39 % van de kinderen en jongeren tussen 6 en 15 jaar Woonwagenbewoners onderwijs, het laagste percentage uit de onderzochte landen. Uit een onderzoek van het HIVA naar de leefsituatie van gedwongen rondtrekkende Roms gaven de gezinnen aan dat geen enkel kind in een school is ingeschreven en dus voldoet dus aan de leerplicht. Toch willen zij graag hun kinderen naar school sturen. Ze willen dat hun kinderen goed kunnen lezen, schrijven en rekenen. Ook het sociale contact met andere kinderen en het tijdverdrijf (in plaats van zich thuis te vervelen) gaven ze als reden aan. Redenen voor de beperkte deelname zijn:

  • het gebrek aan een vaste verblijfplaats,
  • de korte verblijfsduur op één plek,
  • een gebrekkige kennis van het onderwijssysteem.   

Getuigenis