Presentietheorie

Methodische kenmerken van de presentiebenadering: 

• Beweging, plaats en tijd. Werken vanuit de presentiebenadering betekent werken in het leefmilieu van de ander (doelgroep). De werker gaat naar de ander toe en volgt het tempo van de ander. De relatie staat centraal en het gaat vaak over langdurig contact. 
• Ruimte en begrenzing. De betrokkenen kunnen met alle vragen bij de werker terecht, die domeinoverschrijdend werkt en onvoorwaardelijk aanwezig is.  Het werk verloopt heel organisch, men werkt met wat zich voordoet. 
• Aansluiting. De werker sluit nauw aan bij de leefwereld en de levensloop van de betrokkenen. Men vertrekt niet vanuit het idee van het oplossen van problemen. Het gaat eerder over het vinden van een bevredigende houding tegenover het leven. Vertrouwen bouwt men op doorheen het samen beleven van dagdagelijkse dingen, daarin ontstaat dan de ruimte om ernstigere zaken aan bod te laten komen. 
• Afstemming en openheid. De presentiebenadering werkt niet met vooraf vastgelegde doelen. Men spreekt wel van doelrichting. Er is een open agenda die door de betrokkene ingevuld kan worden. De werker heeft een open houding. Sturing gebeurt door reflectie met de betrokkene en niet vanuit een vooraf vastgelegd methodisch kader. De werker is persoonlijk betrokken in de relatie. 
• Betekenis. Deze manier van werken sluit vaak heel erg goed aan, zij het niet exclusief, bij personen en groepen aan de rand van de maatschappij. De werker laat zich leiden door de leefomgeving van de betrokkene maar is ook gepositioneerd binnen de reguliere zorg zodat hij een brugfunctie kan vervullen. 

Een belangrijke term binnen de presentietheorie is finalisatie: men zou zich steeds de vraag moeten stellen, ‘wat is eigenlijk de kern van het werk dat ik doe?’ Dit is een basis voor je handelen.  

De theorie betekent niet dat een professional zijn basiskennis overboord moet gooien, maar dat die kennis ingezet wordt vanuit de relatie met de ander, vanuit het perspectief van de ander en de vragen ‘wat kan ik voor de ander doen? en wie kan ik voor de ander zijn? De presentiebenadering (de praktijk) was er eerst, op basis daarvan is de theorie geformuleerd. Het gaat eerder om een basishouding die een specifiek mensbeeld impliceert. 

Deze benadering is in de praktijk ruim toepasbaar zowel voor professionals (scholen, gevangenissen, straathoekwerk, pedagogisch werk…) als voor leidinggevenden in organisaties.  

"Je kunt er niet vóór iemand zijn, als je niet mét hem of haar bent. (Marije van der Linde - Stichting Presentie)"

Auteur?

Andries Baart, Nederlands Professor theoloog en filosoof, Stichting Presentie 

Theoretische basis?

De theorie is opgebouwd vanuit de praktijk.

Wetenschappelijke onderbouwing?

De theorie is opgebouwd op basis van praktijkonderzoek. In de jaren 90 onderzocht Baart wat ‘goede’ praktijkwerkers deden in hun werk met achtergestelde groepen. Op basis van dit kwalitatieve onderzoek formuleerde hij theoretische uitgangspunten die leidden tot een presentie-benadering, een formulering van wat goede werkers anders doen en wat hoog gewaardeerd wordt door cliënten.