Onder gebruikers verstaan we personen die gebruik maken van een dienst of product aangeboden door organisaties, instellingen of overheden. Ook de termen burgers, doelgroep, participanten, persona's of meer specifiek naargelang het domein, gezinnen, ouders, jongeren.., worden aangewend om te verwijzen naar wie men participatief wil betrekken.
- Mee mogen doen
Dit verwijst naar het gegeven dat participatie een burgerschapsrecht is. Mensen hebben het recht om mee de lijnen uit te zetten van zaken die op hun leefsituatie en -gemeenschap betrekking hebben en hier in mee te beslissen.
- Mee willen doen
Mensen willen zelf mee richting geven aan hun leven. Het is een fundamentele vraag van gebruikers om gehoord en betrokken te worden.
- Mee kunnen doen
Organisaties en beleidsorganen dienen voor gebruikers van hun diensten de mogelijkheden te creëren om mee te kunnen denken, mee te beslissen en mee te doen. Vanuit een emancipatorische visie gaat dit om het empoweren van mensen, de mogelijkheden creëren zodat ze de vrijheid hebben om mee te doen op het door hun gewenste niveau.
Participatie kan je benaderen als deelnemen en als deelhebben.
- Participatie als deelnemen betekent dat ouders, kinderen en gezinnen mee doen aan activiteiten of gebruik maken van een dienst. De focus ligt op de toegankelijkheid van het aanbod. Acties om participatie van doelgroepen te verhogen, focussen dan op het wegnemen van drempels maar stellen het aanbod zelf weinig in vraag. Binnen deze benadering passen inspanningen om potentiële gebruikers beter te informeren, hen te bevragen en het aanbod gerichter bekend te maken. Dit zijn zeker erg waardevolle acties, maar daar mag het niet bij blijven.
- Participatie als deelhebben betekent dat ouders, kinderen en gezinnen mee vorm geven aan beslissings- of realisatieprocessen. Ze zijn mede-eigenaar van het aanbod of de dienstverlening. Het participatievraagstuk verschuift dan van een focus op toegankelijkheid naar een focus op betekenisgeving en cocreatie waarbij je je eigen aanbod en verwachtingen tussen haakjes plaatst. Acties om participatie van doelgroepen te verhogen focussen op de dialoog met de nog-niet-bereikte-doelgroep. Wat kunnen wij betekenen voor wie we nog niet bereiken?
