ICOBA ziet agressie als een vitale kracht om jezelf te beschermen, om te overleven en om te reproduceren. Pijn en angst liggen vaak aan de basis van agressie. Dit kan boosheid teweegbrengen. Agressie en boosheid zijn op zich niet negatief. Je kan ze wel constructief of negatief inzetten en uiten.
ICOBA verstaat onder agressief gedrag: ‘Elk verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag dat persoonlijke of algemeen geldende waarden en normen schendt, grenzen overschrijdt en (on)bewust schade toebrengt of dreigt toe te brengen aan anderen, de omgeving of zichzelf. Deze schade kan fysiek, psychisch, sociaal of materieel van aard zijn.
Emoties liggen aan de basis van agressie
Pijn en angst liggen vaak aan de basis van agressie. Dit kan boosheid teweegbrengen.
Deze emoties helpen je om je krachten te bundelen in een bedreigende situatie of in een situatie waarin je iets wil veranderen. Ook schaamte, onmacht of verdriet kunnen aan de basis liggen. Dit bijvoorbeeld omdat bepaalde verwachtingen of behoeften niet vervuld zijn.
Zo zijn boosheid en agressie vaak een dekmantel voor andere emoties en onvervulde behoeften.
Agressie op zich is niet negatief
Je kan deze kracht zowel constructief als destructief inzetten en uiten. Denk bijvoorbeeld aan een jongerenbegeleider die een van zijn gasten helpt bij het solliciteren en boosheid voelt als het na vele pogingen niet lukt. Ofwel stimuleert die boosheid de begeleider om er nog meer energie in te steken, ofwel zorgt die boosheid ervoor dat hij het opgeeft.
Of denk aan iemand die de eigen boosheid en agressie inzet om assertief op te komen voor zichzelf. De persoon gebruikt deze kracht dan constructief. Dit in tegenstelling tot de persoon die de eigen boosheid uit door te beginnen schelden of die de eigen boosheid inslikt en zo de agressie tegen zichzelf richt en depressief wordt of vlucht in alcohol of drugs.
Agressief gedrag is betekenisvol gedrag
Agressie heeft een functie. Er zit een boodschap of zelfs noodkreet achter. Mogelijks probeert de persoon:
- Te ontladen.
- Frustratie of pijn te vermijden.
- Gevaar of bedreiging af te wenden.
- Wensen en behoeften kenbaar te maken en/of in te vullen.
- Grip en controle te krijgen over de situatie, bv. omdat hij of zij zich niet begrepen voelt of zelf niet begrijpt wat er gebeurt.
- Een (machts)positie in te nemen en af te dwingen.
Agressief gedrag komt regelmatig voor
Binnen de hulp- en dienstverlening komt agressief gedrag regelmatig voor. Leden uit de doelgroep, hun context, medewerkers en/of derden kunnen agressief gedrag stellen, meemaken of er getuige van zijn.
Agressief gedrag meemaken is belastend
Het tast de veiligheid en het welzijn van medewerkers én doelgroep aan. Het heeft een negatieve invloed op het leef- en werkklimaat en staat zo een kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening in de weg.
