Toegankelijkheid

Voelen kinderen en gezinnen zich welkom? Weten wat mogelijke drempels zijn, is de eerste stap om deze weg te werken. Het kader van de 7 B’s kan je daarbij helpen:

1. Is je aanbod bruikbaar?
   • Waar hebben gezinnen behoefte aan?
   • Wanneer moeten gezinnen inschrijven? Weten gezinnen op dat moment al of ze nood hebben aan jouw aanbod?
2. Is je aanbod beschikbaar?
   • Wat zijn je openingsuren? Zijn deze afgestemd op ander aanbod, op noden van gezinnen, ...?
   • Is er ruimte voor last-minute beslissingen? Hou je plaatsen vrij? Hoe regel je annulaties?
3. Is je aanbod betaalbaar?
   • Heb je een prijsbeleid (sociale tarieven, kortingen, inkomensgerelateerd, …)?
   • Is er een groot prijsverschil tussen diverse activiteiten? Is er lokaal afstemming rond de betaalbaarheid? (bv. UiTPAS met kansentarief, vrijetijdscheques, …)
   • Weten ouders hoeveel je aanbod kost?
4. Is je aanbod bereikbaar?
   • Waar wonen de gezinnen die van jouw aanbod gebruikmaken? Welke route leggen ze af?
   • Hoe komen kinderen naar jouw aanbod? Rechtstreeks na school met een begeleider, van thuis met een ouder, zelfstandig, …
   • Zijn er grote verkeersassen die een drempel vormen?
   • Ben je vooral bereikbaar met het openbaar vervoer, fiets, auto, te voet, …?
   • Ligt je werking zichtbaar in de buurt of verborgen in een gebouw?
5. Is je aanbod bekend?
   • Via welke kanalen kennen kinderen en gezinnen jou? Hoe vaak komt je aanbod in de kijker?
   • Heb je aandacht voor de digitale kloof?
   • Zijn er andere organisaties of instanties die naar jouw aanbod verwijzen?
   • Op welke communicatiekanalen zet je vooral in? Hoe stel je je aanbod voor?
   • Wie bereik je vooral? Zijn er gezinnen die je moeilijk bereikt en hoe speel je daarop in?
6. Is je aanbod begrijpbaar?
   • Begrijpen gezinnen jouw communicatie? Is jouw communicatie voldoende helder en laagdrempelig?
   • Hoe kunnen anderstalige gezinnen meer informatie krijgen over je aanbod? Wat voorzie je voor laaggeletterde ouders?
   • Zitten je inschrijvingssysteem, prijzen, annulaties … logisch in elkaar? Wat vinden de gezinnen die gebruikmaken van je aanbod daarvan?
7. Is je aanbod betrouwbaar?
   • Wat verwachten gezinnen van jou? Weten gezinnen goed wat ze van jou kunnen verwachten, en wat niet? Kom je je afspraken na?
   • Hoe zorg je ervoor dat gezinnen zich welkom voelen als ze van jouw aanbod gebruikmaken?
   • Maken alle kinderen deel uit van de groep? (inclusie, beleid rond pesten, aandacht om erbij te horen, …)
   • Hoe maken ouders kennis met nieuw aanbod en nieuwe afspraken?

Bovenstaand kader biedt inspiratie over het thema toegankelijkheid, maar er bestaan tal van kwaliteitsvolle methodieken met de nodige achtergrond. Ga je aan de slag met toegankelijkheid? Raadpleeg dan zeker de ondersteunende materialen.

Vinger aan de pols houden

• Doe regelmatig een omgevingsanalyse: Wie bereiken we met ons divers aanbod? Wie bereiken we niet? Is er verschil in bereik? Wat is de reden van dit verschil volgens jou (ligging, herkenbaarheid, prijs, …)?
• Welke gezinnen bereiken we via onze verschillende partners?
• Hoe weet je of je eigen aanbod toegankelijk is? Screen jezelf aan de hand van de 7 B’s. Welke drempels ervaren gezinnen om deel te nemen volgens jou? Waarin scoor je goed?
• Bevraag gezinnen en kinderen, ook diegenen die je minder vlot bereikt: hoe denken zij over het aanbod? Waarom kiezen ze wel of net niet voor een bepaalde opvang of activiteit?
   

Een gemeenschappelijke visie ontwikkelen

• Ontwikkel een gemeenschappelijke visie: waar willen we als lokaal samenwerkingsverband naartoe en hoe doen we dat?
• Begrijpt iedereen hetzelfde onder sociale functie en inclusie?
• In hoeverre engageren alle partners binnen het samenwerkingsverband zich? Is er diversiteit, en waarom?
• Hoe stralen we deze visie uit?
• Welke partners hebben veel know-how over het bereiken van alle gezinnen? Welke organisaties kunnen mee helpen hierbij?
   

De drempels kennen én aanpakken

• Welke drempels ervaren gezinnen en welke gaan we prioritair aanpakken?
• Hoe bereiken de BOA-partners moeilijk bereikbare gezinnen?
• Welke drempels ervaren we zelf rond inclusie en toegankelijkheid?  
  • Kunnen we leren van elkaar?
  • Wie kan ons ondersteunen als de opvang of activiteit met een kind of gezin moeilijk loopt?
• Welke partners hebben we nodig om drempels aan te pakken? Voorbeelden:
  • Een vereniging waar mensen in armoede het woord nemen of een ervaringsdeskundige, kan je helpen drempels rond armoede in kaart te brengen.
  • Een aanbod gericht op kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte, kan ondersteunen bij een inclusieve werking.
  • Scholen kennen de noden van kinderen vaak goed en kunnen gezinnen zo toeleiden naar een aanbod dat bij hen past.
  • Welke organisaties zijn actief in de verschillende buurten? 
• Is het aanbod voldoende bekend? Hoe zorg je ervoor dat ouders weten dat hun kinderen welkom zijn (bv. ook kinderen met specifieke zorgbehoefte)?
  • Hoe vind ik mijn weg op de sociale kaart?
• Wie kan ons ondersteunen als de opvang of activiteit met een kind of gezin moeilijk loopt?
• Hoe maak ik goede afspraken met gezinnen?

Werken rond drempels

• De drempelmeter van de Ambrassade bestaat uit een vragenlijst én een materialenbox vol literatuur over toegankelijkheid.
• Op de website Jeugdwerk voor Allen kan je jouw werking scannen op de 7 B’s. Je komt te weten hoe toegankelijk je werking is en welke concrete acties je kan ondernemen om drempels weg te werken.  
• Het doe-pakket kinderopvang voor iedereen is een praktische leidraad over toegankelijkheid voor lokale netwerken kinderopvang.
• Kleine Kinderen, Grote Kansen ondersteunt je om met kinder- en kansarmoede om te gaan.
• Ontdek meer over de methodiek Onbekend is Onbemind van Stad Gent.
• Boest je Sportclub brengt de talendiversiteit in sportclubs in beeld, ondersteunt clubs om er op een goede manier mee om te gaan en biedt tips om het Nederlands een duidelijke plaats te geven.
• Lees onze tips over meertalige kinderboeken of do’s en don’ts in de boekenhoek.

Kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte

• Kindclusief van Arteveldehogeschool onderzoekt hoe je de buitenschoolse opvang toegankelijk maakt voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte en geeft je concrete tips.

Een genderbewust(er)e aanpak

• Genderpro(o)f! van Arteveldehogeschool zet in op genderbewust denken en handelen.
• De Toolkit Gender in lager onderwijs en buitenschoolse kinderopvang van RoSa vzw is een praktisch handvat voor opvoeders in de buitenschoolse kinderopvang die werk willen maken van een genderbewust(er)e aanpak.

Werken rond racisme en discriminatie

• Een antipestbeleid helpt om racisme en discriminatie te counteren.
• Klasse schreef een artikel over hoe je kan reageren op racistische uitspraken bij kinderen.
• Jeugdwerk tegen Racisme ontwikkelde een toolbox met heel wat nuttige tools en methodieken om racisme en discriminatie bespreekbaar te maken en aan te pakken. De toolbox is op maat per leeftijd, thema en niveau.

Uit De Marge vzw bundelt op haar website heel wat interessante informatie over toegankelijkheid: info over verschillende thema’s, vormingen, onderzoek ...

In de bijdrage van VCOK kan je meer lezen over samenwerken aan een toegankelijke kinderopvang.

Lees de tien ambities voor sterke sociale praktijken in de buitenschoolse opvang en activiteiten van het Netwerk tegen Armoede, Levl, Demos en de Gezinsbond..

UiTPAS is een voordeelkaart voor vrijetijdsaanbod. Mensen in armoede hebben via de UiTPAS recht op kansentarief. Lees meer over de UiTPAS en UiTPAS met kansentarief.

Komaf verzamelt kennis en inspiratie rond verschillende thema's die te maken hebben het verlagen van drempels voor kinderen en jongeren binnen de vrijetijdsbesteding.

Onderzoek

• Bruggenbouwen in en met het jeugdwerk. Hoe kunnen alle kinderen en jongeren minder drempels ervaren in vrijetijdsparticipatie?  
• Kinderen op de vlucht en hun vrije tijd, door Karel De Grote Hogeschool, over hoe vluchtelingenkinderen hun vrije tijd en schooltijd beleven en hoe we hun welbevinden kunnen vergroten.