Een omgevingsanalyse biedt een krachtig vertrekpunt om de focus te bepalen. Op welke noden en problemen wil je een antwoord bieden? Door samen met alle partners te kijken naar deze analyse, worden je ambities een gedeeld verhaal. Die gezamenlijke visie is de ideale motor voor samenwerking. Wat willen jullie nu precies veranderen, en hoe gaan jullie dat doen?
Hoe ga je praktisch aan de slag?
Reflectievragen
Je hebt eerst een goede analyse van je omgeving nodig om drempels en opportuniteiten te ontdekken:
- Verken de omgeving: Wie woont er allemaal? Waar zijn de scholen, opvang en vrijetijdsaanbieders? Waar lopen de verkeersstromen? Wie maakt gebruik van welk aanbod? Waar is er een nood aan aanbod? …
- Wie betrek je bij de informatieverzameling, analyse en conclusies?
- Welke elementen wil je weten op korte termijn, welke kunnen op lange termijn?
- Hoe vaak plan je een (gedeeltelijke) omgevingsanalyse te maken?
Wie heb je nodig om tegemoet te komen aan de vastgestelde noden uit de analyse?
- Wie gaat het verhaal trekken?
- Voor welke ambities heb je samenwerking nodig?
- Wie zijn hiervoor de juiste partners?
- Welke partners zijn indirect betrokken?
- Wie ontbreekt er rond de tafel?
- Hoe zorg je voor betrokkenheid en eigenaarschap in het proces?
- Kennen partners elkaar?
- Welke elementen uit de omgevingsanalyse hebben partners aangezet tot engagement? Hoe ziet het droombeeld er uit van elke partner?
- Is elke partner overtuigd van zijn bijdrage en meerwaarde?
- Zit er verschil in engagement van verschillende partners?
Wat heb je nodig om tegemoet te komen aan de vastgestelde noden uit de analyse?
- Wat doen we vandaag al?
- Hoe vertaal je de doelstelling in concrete acties? Hoe organiseer je je hierop?
- Sta stil bij ondernomen acties. Dragen ze bij aan je doelstelling? Hoe weet je of de samenwerking verbetert?
- Wat hebben jullie al geleerd uit de genomen initiatieven? Waar wil je nog verder op inzetten of een stap verder in gaan?
Succesfactoren
Hou rekening met deze 3 succesfactoren voor een goede samenwerking en gemeenschappelijke visie:
- Elke partner voelt zich gewaardeerd in het BOA-verhaal
Elke partner heeft zijn eigenheid en brengt die binnen in de BOA-samenwerking. Die diversiteit verrijkt het aanbod. Luisteren naar de mening van uiteenlopende actoren, is belangrijk om samen het BOA-verhaal te creëren. Zo ontstaat er vertrouwen tussen de partners en het lokaal bestuur en weet je wat je van elkaar kan verwachten.
- Een gezamenlijke visie is de ideale booster voor je samenwerking
Vanuit je nodenanalyse en door samen te dromen over de toekomst, krijg je de verschillende neuzen in dezelfde richting. Aan je visie werken kost tijd: investeer zeker in kennismaking, eerste experimenten, stel je eerste versie in vraag, stuur bij waar nodig, …
- Toets regelmatig af om te weten of je goed bezig bent
Door regelmatig te luisteren wat er leeft, kan je samen leren over wat er precies verandert. Hebben jullie acties de voorziene impact? Zijn er neveneffecten? Vier ook samen jullie successen!
Methodieken en materialen
VVSG ontwikkelde heel wat werkinstrumenten.
Praktische tools rond samenwerking:
- Met het stappenplan In 5 stappen naar een beslissing in het belang van het kind van Keki ontdek je hoe kinderen een centrale plek krijgen bij het nemen van beslissingen.
- De website Pronet van Arteveldehogeschool zet in op het professionaliseren van netwerksamenwerking en geeft je meer inzichten over succesvolle samenwerking.
- De themapagina Samenwerken geeft je interessante info over samenwerken.
- Een toolkit op basis van Europees onderzoek over integratie van basisvoorzieningen voor jonge kinderen en gezinnen.
- In de brochure Samen evalueren voor meer impact in strijd tegen kinderarmoede in gezinsondersteuning en kinderopvang lees je meer over hoe je de impact van je samenwerking kan evalueren.
Demos maakte een fictieve vacature voor netwerkmakelaar die je kan inspireren om zelf een vacature te maken voor een lokale regiefunctie BOA.
Stad Gent ondernam al een aantal grote stappen in het BOA-verhaal:
- voor de omgevingsanalyse was er een onderzoek naar de vraagzijde van buitenschoolse opvang en vrije tijd.
- Ze organiseren ook een 'denktank' om samen vorm te geven aan een buitenschools activiteitenaanbod.
- Bekijk ook de presentatie van hun interactief overleg met het werk- en speelveld.
Nuttige websites en informatie
Hoe verbinden we de opvang en activiteiten? Lees de visietekst van VBJK over de nest- en webfunctie van IBO’s met 3 casestudies.
Wat zijn de sterktes van buitenschoolse opvang? Mentes versterkt de buitenschoolse opvang om zich helemaal mee in te zetten voor de doelstellingen van het decreet. Met het traject Boem Boem Pauw kan je als verantwoordelijke aan de slag met je team.
Een goede samenwerking tussen het lokaal bestuur en de BOA-partners is cruciaal. De vertegenwoordigers van organisatoren kinderopvang en VVSG werkten hiervoor enkele principes uit. Lees hier hun engagement voor een goede samenwerking en hun lokale engagementsverklaring met handvaten.
Lokale netwerken kunnen best wat ondersteuning en inspiratie gebruiken. Demos ondersteunt deze netwerken, in het kader van het Participatiedecreet.
Interessante lectuur:
- Op zoek naar een interessant boek over netwerken? Lees dan zeker ‘Organisatienetwerken. De organisatievorm van de toekomst’ van Patrick Kenis en Bart Cambré.
- ‘Lokale besturen in de genetwerkte samenleving’ van Peter Cousaert en Griet Briels, een interessant boek van VVSG over regie voeren en organisatienetwerken opzetten.
