Wanneer je signalen opmerkt die erop kunnen wijzen dat iemand aan zelfmoord denkt, is het belangrijk dat je hierover in gesprek gaat met de persoon. Alleen zo kan je inschatten hoe acuut de situatie is. Bovendien kan erover praten de druk doen afnemen, waardoor iemand weer meer mogelijkheden tot hulp kan zien.
Wat werkt:
- Rustig en open praten over de zelfmoordgedachten
- Luisteren en proberen te begrijpen wat de persoon doormaakt
- Erkenning geven voor de gevoelens die de persoon op dat moment ervaart
- De omgeving oproepen om een vangnet rond de persoon op te bouwen en hen daarin de nodige ondersteuning bieden
- Motieven bevragen (waarom wil iemand dood?) en alternatieven bespreken (wat moet er veranderen om het leven weer de moeite waard te maken?)
- Zorgbehoeftes bespreken, uitleg geven over welke hulp mogelijk is en aanmoedigen om contact te zoeken met professionele hulp
- De persoon laten ventileren: ruimte laten om gevoelens van hopeloosheid, kwaadheid, verdriet, onmacht,... te uiten
Wat werkt niet:
- Veroordelen van de gedachten, de gevoelens en het gedrag van de persoon
- Meteen positieve zaken aangeven of onmiddellijk oplossingen aandragen
- Valse hoop geven, of beloftes doen die je niet kan nakomen
- Schuldgevoel vergroten door de persoon erop te wijzen wie hij of zij achterlaat (partner, kinderen, ouders,…)
- Minimaliseren van de zaken die de persoon aangeeft
- In discussie gaan over zelfmoord, het recht om te leven of te sterven, ...
Het Vlaams Expertisecentrum werkte een richtlijn uit om hulpverleners te ondersteunen in het detecteren en behandelen van suïcidaal gedrag. Bij de richtlijn hoort de Suïcidepreventie-reflex, een e-learning module die je helpt om de richtlijn in de praktijk om te zetten.
