Organisaties die inzetten op zelfevaluatie, gaan ook voor meer impact, door die te meten en in te schatten. Ze documenteren, monitoren, vergelijken en evalueren. Maar daar blijft het niet bij. Ze leren uit hun eigen ervaringen en vergroten zo de kwaliteit en de langetermijneffecten van hun acties en diensten. Ze kijken kritisch naar hun keuzes, hun manier van werken en hun resultaten. Ze leren uit wat goed gaat, maar ook uit hun fouten. Ze willen hun kwantitatieve en kwalitatieve impact inzichtelijk maken, systematisch opvolgen en bijsturen. Zo kunnen ze een nog groter verschil maken.
Zelfevaluatie, hoe doe je dat?
Er zijn geen kant-en-klare formules. Sommigen beginnen klein, bijvoorbeeld bij de start van een nieuw project met een afgebakende doelstelling. Anderen zien het groot en nemen meteen de impact van hun organisatie als geheel onder de loep. Het is belangrijk dat een zelfevaluatie geen eenmalige actie is. Je doet het systematisch. Je bedt je zelfevaluatie in in de dagelijkse werking van je organisatie. Het is een cyclus die je steeds opnieuw doorloopt. Begin bij het begin, met een duidelijk beeld van wat je wilt bereiken en hoe je dat wilt doen. Zorg ervoor dat alle betrokkenen achter dat beeld staan: niet alleen de professionele en vrijwillige medewerkers maar ook het bestuur, de doelgroepen of cliënten, de partnerorganisaties, de financiers enzovoort. Een zelfevaluatie schrijf je niet in een dag, het is een proces waar je best voldoende tijd voor voorziet. Hoeveel tijd dat precies is, hangt af van de keuzes die je maakt en de context van je organisatie. Misschien ga je eerst aan de slag met een deelaspect van je organisatie, bv. een bepaald project. Dat vraagt minder tijd dan het evalueren van je basiswerking. Ook de grootte van je team heeft invloed: hoeveel medewerkers kunnen hoeveel tijd vrijmaken voor zelfevaluatie? Zorg voor een goede en haalbare planning. Om toch een inschatting te geven: kijk er niet van op als de doorlooptijd van het stappenplan een jaar of langer is. Als je je basiswerking onder de loep wil nemen, kan dat zelfs meerdere jaren vragen. Een zelfevaluatie doe je in de eerste plaats voor jezelf, voor je eigen organisatie en medewerkers. Het helpt je de eigen werking richting te geven, duidelijke doelen te stellen en te evalueren of die doelen gehaald worden. Maar een zelfevaluatie doe je niet alleen voor jezelf. Het is ook een instrument om te communiceren met de buitenwereld over wat je doet, hoe je dat doet en of je dat goed doet. Je kan communiceren naar verschillende groepen: ouders, partnerorganisaties, de overheid, … Een stappenplan kan je helpen om zelfevaluatie uit te bouwen in je organisatie. Het zet je op weg aan de hand van cruciale bouwstenen en richtinggevende vragen. Het stappenplan is geen keurslijf: je kan er alle kanten mee uit. Elk zelfevaluatieproces is uniek.
