INTESYS project

INTESYS is een samenwerkingsproject, medegefinancierd door het Erasmus + -programma van de Europese Commissie, uitgevoerd door partners uit België, Italië, Nederland, Portugal en Slovenië (november 2015-oktober 2018). Het project richt zich op onderwijs- en opvangvoorzieningen voor jonge kinderen (ECEC) in Europa.

Het INTESYS project geeft aan dat er onderliggende waarden en principes zijn die het geïntegreerd werken voeden.

• Centrale plaats van kind en gezin – Geïntegreerd werken streeft naar een kwaliteitsvolle ondersteuning van alle kinderen en gezinnen; hun noden en behoeften staan dan ook centraal. Dit houdt ook in dat ze beschouwd worden als actoren en partners in dit proces.
• Holistische aanpak – Door het kind, het gezin, de basismedewerker, de voorziening en de samenleving op holistische wijze te benaderen, wordt gegarandeerd dat de verschillende behoeften en sterktes in rekening worden gebracht en dat de acties op elkaar worden afgestemd. Het vertrekt dus niet van fragmentatie, maar van een holistische aanpak vanuit een synergie van de verschillende levensdomeinen.
• Kwaliteitsvolle relaties – De relaties tussen gezinnen en professionals, tussen professionals onderling en tussen de verschillende beleidsniveaus zijn gebaseerd op vertrouwen, wederzijds respect, gedeelde verantwoordelijkheden, onderlinge afspraken en gemeenschappelijke inspanningen.
• Systemische aanpak – Geïntegreerd werken kan op verschillende niveaus plaatsvinden: micro, meso en macro. Om geïntegreerd werken te doen slagen is dan ook een samenhang nodig tussen al deze verschillende niveaus. Het vraagt een systemische aanpak, want een verandering in één deeltje beïnvloedt ook de overige delen.
• Feedback en zelforganisatie – Elk proces van geïntegreerd werken is uniek en past in een specifieke context. Het gevolg is dat het proces steeds moet worden geëvalueerd en aangepast, rekening houdend met ieders stem, specifieke omstandigheden. Hierbij wordt de autonomie van de gezinnen bewaard.
• Diversiteit en rechtvaardigheid – Sociale en culturele diversiteit zijn eigen aan samenwerkingen tussen voorzieningen voor kinderen en gezinnen. Elke actor, elke partner streeft kwaliteitsvolle en toegankelijke dienstverlening na, zodat alle kinderen en gezinnen zich ondersteund weten. Ook vertegenwoordigers van kwetsbare groepen spelen een rol: ze hebben een stem, ze worden gezien, hun mening wordt gerespecteerd en ze oefenen invloed uit op het besluitvormingsproces.
• Participatie – Luisteren naar de mening van uiteenlopende actoren (inclusief kinderen en gezinnen) is belangrijk om kwaliteitsvolle dienstverlening uit te bouwen. Dit is belangrijk in alle stadia, van de planning tot de eigenlijke dienstverlening én de evaluatie, wanneer wordt nagedacht over mogelijke verbeteringen. Het gaat hierbij verder dan enkel luisteren naar. Het gaat over een samen zoeken naar gedeelde waarden, gemeenschappelijke doelen en acties, maar ook op een gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel. Kinderen en gezinnen dienen daarom betrokken te worden bij de besluitvorming en de cocreatie van voorzieningen die voor hen van belang zijn.

In het INTESYS project worden ook de belangrijkste factoren voor het creëren van een gunstig klimaat voor geïntegreerd werken benoemd. Hoewel er geen uniforme manier is om geïntegreerd werken te versterken, staan volgende sleutelfactoren centraal:

• Visie – het hebben van een gedeelde visie is fundamenteel om gezinnen kwaliteitsvol te ondersteunen. Doelgericht geïntegreerd samenwerken en het opzetten van gezamenlijke acties steunen altijd op duidelijke, gedeelde opvattingen en visie.
• Personeel – Voorzieningen vallen of staan in zekere zin met hun medewerkers. De kwaliteit van het geïntegreerd werken is dan ook afhankelijk van de kwaliteit van de medewerkers. Geïntegreerd werken vereist naast professionele vaardigheden, ook bepaalde attitudes. Men moet bereid zijn om samen te werken, open staan voor gedeelde leerervaringen, holistisch werken en zich bewust zijn van het risico van stigmatisering en hoe dat vermeden kan worden. Dit vraagt een degelijke voorbereiding en ondersteuning, zoals peer mentoring, leergemeenschappen, lerende netwerken en groepsactiviteiten zodat medewerkers betrokken, gemotiveerd en geëngageerd blijven.
• Leiderschap – Leiderschap vanuit een geïntegreerd samenwerkingsverband betekent strategisch denken, middelen beheren, verantwoordelijkheid dragen, beslissingen nemen, processen stimuleren, risico’s aanvaarden, antwoorden en oplossingen zoeken en rekenschap geven, …  Maar het gaat ook over een collectieve cultuur tot stand brengen en koesteren, energieën katalyseren, mensen engageren en met hen samenwerken, en veranderingen mogelijk maken en beheren. Leiderschap zorgt ervoor dat de visie wordt vastgelegd en gedeeld en dat richting wordt gegeven aan een strategische benadering van samenwerking. Dit leiderschap hoeft niet per definitie vanuit één persoon te vertrekken, maar kan ook gedeeld worden.
• Dienstverlening – De ondersteuning die aan de gezinnen wordt geboden vertrekt vanuit kwaliteitsvolle dienstverlening. Hierbij staat onder meer de toegankelijkheid en de mate waarin de voorzieningen vanuit hun geïntegreerd samenwerken daadwerkelijk tegemoet komen aan de vraag van de gezinnen en de samenleving (cfr. 5 B’s: bereikbaarheid, beschikbaarheid, betaalbaarheid, bruikbaarheid, begrijpbaarheid).
• Communicatie en informatie-uitwisseling – Voor gezamenlijke planning en samenwerking is een efficiënte en veilige communicatie- en informatie-uitwisseling nodig. Duidelijke communicatieprotocollen met een basishouding vanuit vertrouwen en de privacy van de gezinnen is een belangrijke component hierin.
• Tijd – Om de juiste voorwaarden voor geïntegreerd werken te scheppen, is tijd nodig: tijd om partnerschappen en maatschappelijk engagement op te bouwen, tijd om onder professionals een samenwerkingscultuur tot stand te brengen, tijd om tussen de sectoren een gezamenlijke visie uit te denken en een planning op te zetten, om tot een betekenisvolle participatie in de besluitvorming te komen en om in de loop van het proces reflectieve aanpassingen aan te brengen.
• Financiering – Geïntegreerd samenwerken vereist niet alleen een verandering in beleid en praktijk, maar tevens in de manier waarop financiële middelen worden toegekend, gepland en gebruikt. Kostenefficiëntie wordt als een meerwaarde van geïntegreerd werken genoemd, maar het vraagt zeker ook een financiële impuls.

Alle informatie over het INTESYS project vind je op de website van de Koning Boudewijnstichting.