Een proces dat varieert van persoon tot persoon
Vragen zoals 'Waar kom ik vandaan?', 'Wie zijn mijn biologische ouders?', ‘Waar hoor ik thuis?’ en 'Welke rol speelt adoptie in mijn leven?' kunnen van tijd tot tijd op de voorgrond komen. Een eigen identiteit ontwikkelen betekent komen tot een soort van innerlijke eenheid, cohesie, geen verscheurdheid die de bovenhand neemt. Een sterke identiteit ontwikkelen kan dan ook een moeilijke opdracht zijn voor geadopteerden. Behoren tot twee families, twee culturen, twee landen … kan namelijk leiden tot het gevoel er nergens echt bij horen.
De zoektocht naar de eigen geschiedenis en identiteit is een proces dat plaatsvindt op verschillende momenten in het leven en om verschillende redenen. Hoe dit proces eruit ziet, varieert van persoon tot persoon. Voor de ene geadopteerde komen herkomst- en identiteitsvragen nooit naar boven, terwijl het beantwoorden van deze vragen voor de andere net van levensbelang is. De oplossingen kunnen er heel anders uitzien: van toegang krijgen tot het dossier, over reizen naar het land van herkomst, bevriend raken met andere geadopteerden of personen met een buitenlandse afkomst, tot het ontmoeten van de geboortefamilie.
Ondersteuning bij de zoektocht
Zoeken naar afstammingsinformatie is vaak erg complex. Over welke verwanten gaat het? Wat was de context? Moeten we ver terug in de tijd? Hoeveel is er al geweten? En vooral: wat is de specifieke vraag?
Dat maakt dat elke zoekvraag anders is, uniek is. Het Afstammingscentrum biedt hierbij ondersteuning op maat van de cliënt. De vragen kunnen variëren: info- en afstammingsvragen, vragen rond DNA-onderzoek, inzagevragen in dossiers, vraag naar psychosociale ondersteuning Bij elke te nemen stap, bij elk te verwerken resultaat staan we de betrokkene bij met informatie, advies, ondersteuning of, waar nodig, gerichte doorverwijzing.
Geadopteerden, metissen, donorkinderen en andere personen met vragen naar herkomst en hun familieleden kunnen vanaf 1 april 2021 terecht bij één centraal aanspreekpunt voor vragen over hun afstamming of herkomst, namelijk het Afstammingscentrum. Het Afstammingscentrum werkt onafhankelijk en begeleidt iedereen met vragen over hun herkomst, zoals bijvoorbeeld inzage in een adoptiedossier of een zoektocht naar de biologische ouders.
Bij het Afstammingscentrum kan de persoon met vragen naar diens herkomst één traject lopen. Er zal met de aanvrager bekeken worden op welke manier de dossierinzage, de begeleiding en/of de zoektocht naar afstamming het best kan gebeuren. Het hele traject kan integraal worden opgenomen door het Afstammingscentrum zelf, maar wie dit verkiest kan ook nog steeds terecht bij het Vlaams Centrum voor Adoptie of bij één van de adoptiediensten voor een dossierinzage.
Het Afstammingscentrum biedt de nodige psychosociale ondersteuning en behartigt de belangen van kinderen, adolescenten en volwassenen, die om welke reden dan ook geen zicht hebben op hun afstamming. Daarnaast zal het Afstammingscentrum ook verdere expertise in afstammingskwesties uitbouwen en daar op ruimere schaal rond informeren en sensibiliseren.
Meer informatie over de werking van het Afstammingscentrum vind je op www.afstammingscentrum.be.
Inzage adoptiedossier
Geadopteerden hebben het recht om hun adoptiedossier in te kijken.
Ze kunnen toegang krijgen tot hun gegevens bij de adoptiedienst die hun adoptie bemiddelde. Of ze kunnen terecht bij het VCA (Vlaams Centrum voor Adoptie). Geadopteerden kunnen er (vanaf 12 jaar) hun adoptiedossier inkijken en een kopie krijgen.
Het VCA ontvangt van elk adoptiedossier een kopie van de erkende adoptiediensten (sinds 1/09/2005 voor interlandelijke adopties en sinds 19/04/2015 voor binnenlandse adopties). Daarnaast heeft het VCA geprobeerd om zoveel mogelijk oude dossiers te verzamelen. Als er geen adoptiedossier is of informatie zeer beperkt is, dan bekijkt het VCA op basis van de beschikbare informatie wat er wel mogelijk is.
Krachtig blijven en controle over de zoektocht bewaren
Zoeken naar hun herkomst stelt geadopteerden voor uitdagingen zoals toegang verkrijgen tot informatie en dossiers. Bij een interlandelijke adoptie spelen ook taalbarrières, cultuur- en financiële verschillen een rol. Een zoektocht kan een zeer positief resultaat hebben. Dit is helaas niet altijd geval en de zoektocht zelf verloopt niet altijd even vlot. Een reis naar het geboorteland en eventuele ontmoeting met de eerste ouders/familie kan meer teweeg brengen dan vooraf verwacht. In plaats van verlossende antwoorden, komen er misschien nog meer vragen bij. Het vraagt energie om wat wel of niet gevonden is een plaats te geven. Professionele hulpverlening en lotgenotencontact kan daarbij ondersteunen en sterker maken.
