Een toolkit voor inclusie
De toolkit voor inclusie is ontwikkeld om voorzieningen van opvang en onderwijs van jonge kinderen (OOJK of ECEC) toegankelijker en meer inclusief te maken.
Voorzieningen voor opvang en onderwijs van jonge kinderen zijn de eerste stap op de ladder van levenslang leren. Hoewel participatie aan opvang en onderwijs voordelen biedt voor alle kinderen, is het nog belangrijker voor kinderen in kwetsbare situaties. Alle kinderen moeten kunnen deelnemen aan kwaliteitsvolle opvang en onderwijs, onafhankelijk van hun individuele (specifieke zorgbehoefte) of familiale omstandigheden (armoede, migratie-achtergrond, …).
Voor Opgroeien gaat dit concreet over kinderopvang.
De toolkit verzamelt naast beleidsinitiatieven ook een aantal praktische maatregelen en oplossingen om beleidsmakers en iedereen die in de kinderopvang werkt te inspireren. Deze goede praktijken kunnen een aanknopingspunt zijn om verder uit te werken, aan te passen en toe te passen binnen de eigen context.
Alle kinderen moeten kunnen deelnemen aan kwaliteitsvolle opvang en onderwijs, onafhankelijk van hun individuele of familiale omstandigheden.
6 aandachtspunten voor Vlaanderen
Op basis van deze toolkit kunnen 6 aandachtspunten voor Vlaanderen naar voren geschoven worden:
- Opmaak van een nationaal beleid rond toegankelijkheid en inclusie, gekoppeld aan een adequaat financieel plan, dat vertrekt van de Europese aanbevelingen en rekening houdt met de noden van gezinnen.
- De kwaliteit en de mate van toegankelijkheid en inclusie van kinderopvang evalueren en monitoren om het beleid bij te sturen of te verbeteren.
- Ervoor zorgen dat in opvanglocaties organisatorisch soepel ingespeeld kan worden op de aanwezigheid van kinderen met een kwetsbare achtergrond (bv. voldoende personeel om de ratio te kunnen aanpassen wanneer nodig).
- Goed opgeleid personeel voorzien. Opleidingen moeten ervoor zorgen dat het personeel voorbereid is op het dagelijkse werk in de kinderopvang. Naast de focus op zorg bieden, gaat het ook en vooral om:
- rijke ontplooiingskansen aanbieden aan alle kinderen in de opvang en in het bijzonder aan kwetsbare kinderen of kinderen met een specifieke zorgbehoefte.
- goede relaties opbouwen en onderhouden met het gezin van de kinderen in de opvang.
- nauwe samenwerkingen aangaan met alle andere diensten die de belangen van het kind en het gezin ondersteunen. Ouders hebben vaak steun nodig, dus alle diensten die dit kunnen bieden, werken samen.
- omgaan met meertaligheid om het taalkapitaal dat kinderen en hun gezinnen met zich meedragen te behouden en te stimuleren.
- Strategieën ontwikkelen en installeren om de overstap van thuis naar kinderopvang of kleuterschool, of van kinderopvang naar kleuterschool zo probleemloos en warm mogelijk te laten verlopen.
- Werken met gedifferentieerde ondersteuning:
- vanuit de behoefte van het kind ondersteuning bieden aan de opvanglocatie.
- vanuit de vragen van de opvanglocatie ondersteuning bieden (bv. bij de opvang van kwetsbare kinderen of kinderen met een specifieke zorgbehoefte)
Rapport voor het professionaliseren van alle medewerkers
Dit gaat over het professionaliseren van alle personeelsleden die werken in onderwijs voor of opvang van jonge kinderen.
Concreet gaat dit voor Opgroeien over kinderopvang. Lees het volledige rapport van ECEC over het aantrekken en behouden van personeelsleden.
5 kernvragen staan centraal
- Over welke kerncompetenties moet iedere medewerker die aan de slag is in voorzieningen voor onderwijs en opvang van jonge kinderen beschikken en hoe kunnen deze ontwikkeld worden? Hoe kan je de juiste mensen op de juiste plaats aanwerven, als niet vooraf wordt bepaald wat van hen wordt verwacht? De werkgroep heeft de verwachte kerncompetenties in kaart gebracht.
- Hoe kan het personeel verder geprofessionaliseerd worden? Wat is een aangewezen loopbaanbegeleiding?
- Hoe kan de monitoring van deze professionalisering het best worden aangepakt?
- Hoe kan werken in voorzieningen voor onderwijs en opvang van jonge kinderen aantrekkelijker worden gemaakt en hoe kan uitstroom vermeden worden?
- kansen creëren tot continue professionele ontwikkeling en leren op de werkvloer
- perspectief aanbieden in de carrière
- goede werkomstandigheden
- Hoe zorg je voor diversiteit op de werkvloer bij personeel tewerkgesteld in voorzieningen voor onderwijs en opvang van jonge kinderen?
6 werkpunten voor Vlaanderen
- Alle mogelijke stakeholders betrekken in het proces rond professionalisering van alle medewerkers die werken in de kinderopvang. Dit betekent werkgevers, medewerkers (ongeacht hun statuut), vakbonden, koepelorganisaties, opleidingsorganisaties, onderwijs, …
- De verwachte kerncompetenties in de kinderopvang in Vlaanderen in kaart brengen en opleidingen daarop afstemmen.
- Mogelijkheden creëren voor medewerkers om zich verder te professionaliseren of de te verwachten competenties (verder) te ontwikkelen.
- Perspectief bieden in de carrière van de medewerkers.
- De huidige werkomstandigheden onder de loep nemen.
- Werken aan het verhogen van de maatschappelijke relevantie van kinderopvang als middel om werken in de kinderopvang aantrekkelijker te maken, ook voor mannen.
Bekijk de webinars
In het najaar van 2021 organiseerde de Europese Commissie een aantal webinars over de toolkit voor inclusie en het rapport over het professionaliseren van personeel.