Praktijk

Kompanjon vzw

Wat is het?

Kompanjon vzw wil kwetsbare kinderen kansrijker maken via studie- en opvoedingsondersteuning aan huis. Hierbij wordt onderwijs gezien als een hefboom voor een betere toekomst. Kompanjon draagt hiertoe bij door studenten uit het hoger onderwijs in te zetten. De coach van Kompanjon (professionele medewerker) vormt een cruciale schakel in dit traject en zorgt voor de opvolging en de omkadering van zowel de gezinnen als de studenten.

Ontstaan

Kompanjon ontstond in 2009 als een tijdelijk project maar groeide doorheen de jaren uit tot een autonome vzw. De werking is actief in de regio Gent (inclusief Merelbeke en Destelbergen) en de Stad Antwerpen.

Opzet en doelstellingen

Kompanjon zet in op vier doelstellingen:

De kinderen: Kompanjon wil de onderwijspositie van kinderen in kansarme gezinnen versterken door hen bij schoolse taken te ondersteunen, het aanleren van de Nederlandse taal en de brede ontwikkeling van de kinderen te stimuleren.
De ouders: Kompanjon wil de betrokkenheid van de ouders bij de schoolloopbaan van hun kinderen verhogen door hen op een actieve manier te betrekken bij de studieondersteuning en hen te informeren of te adviseren.
De studenten: Kompanjon leert toekomstige leerkrachten en welzijnswerkers via een ervaringsmethodiek kansarmoede te (h)erkennen en geeft handvatten mee om hier adequaat mee om te gaan. Studenten worden ook uitgedaagd om interdisciplinair samen te werken binnen de supervisiegroepen.
Het (hoger) onderwijs: Kompanjon vzw wil thema’s als armoede en diversiteit structureel verankeren in het opleidingsaanbod van de hogescholen en universiteiten, door samenwerking, overleg en vorming. Kompanjon wil toekomstige professionals armoedevaardig maken in het werken met kansarme kinderen en hun ouders.

Doelpubliek

KANSARME GEZINNEN Kompanjon werkt uitsluitend met gezinnen uit de kansengroepen (met een lage sociaal-economische status). Dit wordt bepaald aan de hand van zes criteria van kinderen in kansarmoede die ook Kind & Gezin gebruikt, aangevuld met eigen criteria. Een gezin komt in aanmerking voor ondersteuning vanaf dat er 4 van 6 criteria van toepassing zijn. Het is steeds de coach die na een intakegesprek aan huis beslist over het opstarten van de ondersteuning. Het gaat om een brede vraag naar studieondersteuning, gespecialiseerde hulp of bijles bieden we niet. Het aanbod is gratis. In niet-coronatijden werken we steeds aan huis; tijdens corona werken we op locatie of online, altijd afgewisseld met stoepbezoeken. Afspraken worden in overleg tussen student en ouder gepland.

STUDENTEN We werken inmiddels samen met zo´n 20 verschillende opleidingen uit het hoger onderwijs. Het gaat om zowel studenten uit de bachelor als de masteropleiding binnen onderwijs en welzijn. De studenten kiezen vrijwillig voor een opdracht bij Kompanjon binnen het kader van een stage of (keuze)vak. De keuze voor studenten is expliciet en sluit aan bij onze doelstelling om jonge professionals visie, vaardigheden en competenties aan te reiken in het werken met kansarme kinderen en ouders.

Werkwijze

Aanmelding/intake

De gezinnen worden aangemeld door onderwijs- en welzijnsinstanties. Voorbeelden zijn: brugfiguren, CLB medewerkers, zorgcoördinatoren, hulpverleners binnen het OCMW, inloopteams, gezinsondersteunende diensten… Aanmelden kan via onze website, per mail of telefonisch. Gezinnen kunnen ook zichzelf aanmelden, maar in de praktijk is dit een minderheid (< 10%) van de aanmeldingen.

Ondersteuning

SCHOOLSE ONDERSTEUNING: We gaan aan de slag rond het huiswerkmoment, introduceren van lees- en spelplezier, leren leren, talentontwikkeling, welbevinden en vijetijdsbeleving. Met speciale aandacht voor de overgang van kleuter- naar basisonderwijs, en van basisonderwijs naar secundair onderwijs. De coach en/of de student geeft informatie over het onderwijssysteem, waar nodig bouwen we een brug tussen thuis en school. De coach en/of de student gaat zeer regelmatig mee naar oudercontacten en zorgoverleggen op school, als ruggensteun van de ouder.

OPVOEDINGSONDERSTEUNING: We staan open voor de vragen die ouders stellen met betrekking tot de opvoeding van kinderen. Dit kan gaan over gezond eten, bedtijd, straffen en belonen, schermtijd… We proberen de hulpvragen van de ouder in kaart te brengen en zoeken samen naar oplossingen. De hulpvragen kunnen breder zijn en gaan over administratie, huisvesting, werk, opleiding, gezondheid… Indien nodig, verwijzen we warm door naar de juiste instanties. Waar het nodig gaan we met de ouder mee op stap.

Partnerschappen

Wekelijkse ondersteuning bij het gezin thuis, door de student.
De coach heeft minstens driemaal contact met het gezin gedurende de drie ondersteuningsmaanden; waar nodig worden er extra huisbezoeken afgelegd.
De coach heeft wekelijks contact met de student in de vorm van feedback op de ondersteuningsverslagen.
Er 5 interdisciplinaire leergroepen voor de studenten onder begeleiding van de coaches.
De aanmelder wordt op de hoogte gehouden van de opstart en de afronding van de ondersteuning.
Waar nodig neemt de coach deel aan overleg met andere instanties, steeds in overleg of aanwezigheid van de ouders en met respect voor deontologie en GDPR.
Indien de school zelf geen aanmelder is, wordt deze alsnog verwittigd als we een ondersteuningstraject opstarten bij een leerling; ook wordt er gemeld wanneer het ondersteuningstraject wordt afgerond.
Wij hebben bij de opstart contact met de verschillende opleidingen van de hogescholen/ universiteiten wat betreft de toewijzing van de studenten. Indien nodig, hebben we tussentijds contact over het verloop van het traject van individuele studenten. Bij afronding hebben we opnieuw contact met de hogescholen/ universiteiten in het kader van een evaluatie van het traject.

Rechten

Kompanjon vzw werkt vanuit de presentietheorie en door de veelvuldige contacten aan huis krijgen we zicht op de globale context van het gezin. Het kind wordt in zijn/haar totaliteit gezien en opgevolgd. De coach werkt laagdrempelig en zoekt samen met de ouders oplossingen voor de noden van alle gezinsleden. De zorg en ontwikkeling van de kinderen staat hierbij centraal. Daarnaast observeren en informeren we actief rond zaken als huisvesting, werk, inkomen… We gaan mee met de ouder op stap naar diensten, informeren bij derden over rechten en oplossingen… We hebben ook een goed contact met het OCMW, bij hen kunnen we terecht voor doorverwijzing, informatie en eventuele opvolging. We informeren actief naar de studietoelagen en bij eventuele algemene wijzingen (rond wachtlijst sociale woningen, rond verkiezingen, corona…) gaan we proactief de gezinnen opzoeken om hen te informeren.

Enkele voorbeelden:

Recht op onderwijs: we moedigen ouders aan om hun kinderen naar school te sturen, we helpen mee met de schoolinschrijvingen, laptops zoeken zodat afstandsonderwijs kan worden opgevolgd
Recht op veiligheid: studenten hebben een meldplicht als het gaat om een vermoeden van verontrusting. Coaches volgen dit op
Recht op vrije tijd: actieve toeleiding naar vrijetijdsaanbod, zomerkampen, .

Afronding

De meeste ondersteuningstrajecten duren twee semesters. Er worden ook trajecten afgerond na 1 semester; in andere gevallen worden gezinnen voor 3 semesters ondersteund. De coach beslist of een traject wordt voortgezet of afgerond. Belangrijk criterium hierbij is het groeipotentieel bij kind(eren) of ouder(s). We zijn geen bijlesbureau, dus als er bij de hulpvraag enkel nog schoolse zaken worden aangehaald, ronden we af. Als we zien dat er nog groeimogelijkheden zijn aangaande thema´s als opvoeding, stimulatie, onderwijscultuur, … dan werken we nog verder in het gezin. We hebben vaak te maken met gezinnen met multiproblem-problematieken, dan is de kans groter dat we wat langere tijd het gezin ondersteunen. Binnen deze periode wordt er gezocht naar de geschikte hulpverlening.

Sterktes

Op gezinsniveau:

Thuisondersteuning: we komen bij de mensen binnen, leven enkele maanden mee met hen (letterlijk en figuurlijk);
We staan open voor alle hulpvragen en zijn zeer oplossingsgericht;
We zijn niet gebonden aan school noch aan een OCMW, dus we zijn niet “bedreigend” voor een gezin, men is niet bang voor consequenties als ze ons iets vertellen / als wij iets zien;
We werken met studenten, die jong zijn en zelf ook willen leren: dit werkt drempelverlagend;

Op mesoniveau:

We maken ontmoeting mogelijk tussen twee verschillende maatschappelijk groepen. Door studenten in verbinding te brengen met kwetsbare gezinnen, leren ze elkaars werelden kennen en is er meer wederzijds begrip.
De flexibiliteit van de coach: we komen wanneer we nodig zijn
De ervaring van de coach in het omgaan met kwetsbare gezinnen en de onderwerpen die zich kunnen aandienen
Het netwerk van de coach waardoor er op maat en laagdrempelig wordt gewerkt

Uitdagingen

Hoe brengen we onze opgedane kennis en ervaringen (rond werken met kwetsbare ouders bijvoorbeeld) over bij de basisscholen waarmee we samenwerken?
Wanneer krijgt de organisatie een structurele erkenning en financiering van de overheid?