Upstream: voorkomen van schooluitval en jongerenthuisloosheid

Doel

Als samenleving hebben we de plicht om op een gecoördineerde manier acties op te zetten zodat we jongerenthuisloosheid voorkomen en beëindigen, waarbij vroegdetectie en - interventie een belangrijke pijler is. Bovendien past het project Upstream perfect in de nieuwe geïntegreerde aanpak ‘Vroeg en Nabij’ waarmee de agentschappen binnen het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin de ondersteuning voor kinderen, jongeren en gezinnen willen hertekenen. Hulp moet zo vroeg mogelijk ingezet worden en dichter bij de gezinnen staan. Hulpverlening moet plaatsvinden in de eigen leefwereld van de gezinnen en jongeren, in de buurt, in de school en in een sterkere eerste lijn.

Doelgroep

In Australië en Wales formuleren ze een antwoord op jongerenthuisloosheid door in een vroeg stadium jongeren en hun families die een risico lopen op thuisloosheid te identificeren en een gepaste begeleiding zo snel als mogelijk te starten. Het project identificeert kwetsbare jongeren door middel van een grootschalige screening van middelbare schoolstudenten (13, 14 à 15 jaar). Elke jongere vult een digitale vragenlijst in met vragen over (1) Wie is de jongere (afkomst, gender, seksuele geaardheid, met welke volwassenen leeft de jongere samen), (2) School (spijbelgedrag, relatie met leerkrachten, problemen op school, pesten, …), (3) Huisvesting (slaapplek, veilig, tevreden met huisvesting, conflict met ouders, …), (4) Mentaal welzijn en (5) Veerkracht. De gegevens worden door een academische partner verzameld en verwerkt en geven informatie over individuele leerlingen, en hun gezin, die nood hebben aan begeleiding en aantal algemene besluiten op klas- en schoolniveau. Het programma achter de vragenlijst laat met een vlaggensysteem toe om jongeren in een kwetsbare situatie te identificeren.

Werkwijze

De stad Geelong in Australië ging als eerste aan de slag om dak- en thuisloosheid op te sporen door een brede screening van middelbare schoolstudenten. Aan de resultaten koppelden ze zowel individuele begeleiding van de jongere als een bemiddelingstraject met de ouders. De resultaten zijn veelbelovend. De steden die werkten met deze brede screening zien een daling van 40% in dak- en thuisloosheid bij jongvolwassenen en 20% minder schooluitval (MacKenzie, 2018). Ondertussen kent het Upstream project ook navolging in Canada en de Verenigde Staten. In Europa ging in Wales Upstream Cymru aan de slag met een gelijkaardig project.

De 3 Antwerpse A Way Home coalities wensen uitdrukkelijk in te zetten op vroegdetectie en interventie. In dit project willen Mind the Gap Antwerpen, A Way Home Mechelen en Collectief Kempen in samenwerking met LUCAS KU Leuven onderzoeken en uittesten of en hoe een gelijkaardige Upstream aanpak eenzelfde soort resultaten oplevert in de provincie Antwerpen.

Partners

In september 2021 zetten de 3 Antwerpse A Way Home coalities die werken rond het voorkomen en beëindigen van jongerenthuisloosheid (Mind the Gap Antwerpen, Collectief Kempen en A Way Home Mechelen) een gedeelde projectgroep op om Upstream in hun regio te ontwikkelen. Er worden reeds verschillende belangrijke stappen gezet, zoals contact en uitwisseling met de KULeuven Lucas, met de projecten in Australië en Wales en met cruciale partners 1 Gezin 1 Plan, CLB’s en het lokaal bestuur in de eigen regio.