Ontdek de kracht van cliëntoverleg

Doel

Cliëntoverleg is ontwikkeld om complexe uitdagingen van kinderen, jongeren en ouders het hoofd te bieden, toe te werken naar afgestemde en gecoördineerde hulp op maat en om tot concrete afspraken te komen op casusniveau tussen cliënten, hun sociaal netwerk en betrokken professionals. Cliëntoverleg bewaakt zo de continuïteit van hulp en zorgt ervoor dat deze hulp maximaal tegemoet komt aan de hulpvraag of -behoefte van de cliënten.

Doelgroep

Cliëntoverleg richt zich tot kinderen, jongeren, jongvolwassenen (t.e.m. 24 jaar) en gezinnen die geconfronteerd worden met complexe uitdagingen. Het is intersectoraal inzetbaar en bruikbaar in elke fase van het hulpverleningsproces en op elke plaats in het hulpverleningslandschap: vraagverheldering, vervolledigen van een diagnostisch beeld, opmaken van een hulpverleningsplan …. Het cliëntoverleg wil met cliënten, hun netwerk en hun hulpverleners samen tot ‘een gedeelde visie over de te verlenen hulp’ komen.

Werkwijze

Cliëntoverleg kan online worden aangevraagd door een jongere, een ouder, een vertrouwenspersoon of een steunfiguur. Hulpverleners kunnen ook cliëntoverleg aanvragen, maar doen die via de applicatie COBE.

Wanneer onze regionale aanspreekpunten een vraag voor cliëntoverleg ontvangen, stellen ze een externe voorzitter aan. Deze voorzitter neemt daarop contact met de aanvrager, om te weten wie best op het overleg aanwezig is. Hij organiseert het overleg, zoekt een gepast moment en nodigt de mensen uit.

Elk cliëntoverleg start met een korte kennismakingsronde. Dan moedigt de externe voorzitter iedereen aan om zijn verhaal te brengen. Als gespreksleider leidt hij het gesprek in goede banen. Hij is hiervoor opgeleid en heeft ervaring in het leiden van dergelijk overleg. Daarbij kiest hij geen partij. Samen wordt een werkplan opgesteld met duidelijke afspraken. Iedereen rond de tafel krijgt dat werkplan en onderschrijft de uitvoering ervan. Er wordt ook een hulpverlener gekozen die het plan mee in de gaten houdt. Hij is de hulpcoördinator. Een opvolgoverleg is altijd mogelijk. Zo kan het werkplan worden geëvalueerd en aangepast indien nodig.

Partners

Onze regionale aanspreekpunten werken samen met een pool van externe voorzitters. Dit zijn vaak professionals met ervaring in jeugdhulp die naast hun reguliere werk, al dan niet vrijwillig of in bijberoep de rol van voorzitter opnemen omdat ze overtuigd zijn van de meerwaarde van cliëntoverleg. Daarnaast werken we ook samen met onderwijsinstellingen voor opleiding en intervisie van voorzitters.

Wat maakt je praktijk tot een succes?

1. Binnen cliëntoverleg wordt er generalistisch gewerkt in de zin dat de voorzitters breed inzetbaar zijn en aan de slag gaan met verschillende soorten problematieken, uitdaging en hulpvragen over levensdomeinen heen. Dit stelt hen in staat om een integrale aanpak te hanteren en de hulp af te stemmen op de specifieke behoeften van het kind, de jongeren en zijn of haar gezin. Op deze manier streven we naar een efficiënte en effectieve aanpak van hulpvragen, en brengen we cliënten, sociaal netwerk en professionals samen rond een gemeenschappelijke doel.
2. De regie binnen dit proces wordt sterk bij de cliënt zelf gelegd. Cliëntparticipatie is hét belangrijkste kwaliteitscriteria binnen Cliëntoverleg. de cliënt weet mee, denkt mee, beslist mee, voert mee uit en evalueert mee. Zonder deelname van de cliënt gaat er dan ook geen cliëntoverleg door.
3. Ten slotte focussen we sterk op het bevorderen van de zelfstandigheid, autonomie en participatie van cliënten in de samenleving. Het doel is om kinderen, jongeren, jongvolwassenen en ouders zo volwaardig mogelijk deel te laten nemen aan de maatschappij, in plaats van hen afhankelijk te maken van professionele hulpverleners. Dit vraagt om een integrale aanpak waarbij niet alleen de hulpverleners, maar ook andere betrokken partijen zoals familie, vrienden, buurtbewoners en vrijwilligers een belangrijke rol spelen. Ook het werken met externe voorzitters die een maatschappelijk engagement opnemen is gekaderd binnen deze krachtlijn.

Deze drie elementen zijn onze succesfactoren.

We beschikken daarnaast ook over een duidelijke decretale basis voor cliëntoverleg en een gedeeld beroepsgeheim waardoor de samenwerking wordt bevorderd.

Welke uitdagingen liggen er voor?

We hebben nu reeds meer dan 10 jaar ervaring met cliëntoverleg en we zien doorheen de jaren drie grote uitdagingen:

• De eerste uitdaging heeft te maken met voorbereiding. De voorbereiding van de cliënt is essentieel wil hij op een volwaardige manier kunnen deelnemen aan het overleg. Dit vraagt extra inzet en energie van zowel cliënten als betrokken hulpverleners.
• De tweede uitdaging heeft te maken met het betrekken van sociaal netwerk. Voordat je dit netwerk kan betrekken moet het eerst gevonden en geactiveerd zijn. Ook dit vraagt voorbereiding, inzet en energie van iedereen die betrokken is.
• De derde uitdaging heeft te maken met bekendmaking. Cliëntoverleg is doorheen de jaren op verschillende plaatsen ontsloten. Dit maakt dat het voeren van communicatie niet evident en het zorgt ervoor dat de continuïteit van de dienstverlening niet steeds optimaal was.