Methodische ondersteuning van lokale tellingen van personen in een situatie van dak- of thuisloosheid
Wat is het?
Naast de lokale cijferrapporten beschrijft dit procesrapport het onderzoeksproject van de lokale point-intime tellingen dak- en thuisloosheid. Momenteel is er relatief weinig cijfermateriaal beschikbaar over het aantal dak- en thuisloze personen in België. Bruikbare cijfers over de omvang van deze problematiek en over de profielkenmerken van de doelgroep zijn echter nodig om een effectieve aanpak van dak- en thuisloosheid mogelijk te maken. Het aantal personen dat in de openbare ruimte verblijft, het aantal langdurig dak- en thuisloze personen, personen die genoodzaakt zijn bij vrienden of familieleden te verblijven, het instellingsverleden van dak- en thuisloze jongvolwassenen, … zijn onder meer cruciale gegevens om een aangepast en effectief beleid uit te stippelen om dak- en thuisloosheid terug te dringen. Bovendien zijn betrouwbare data een fundamenteel onderdeel van een actieplan tegen dak- en thuisloosheid. In het Actieplan ter voorkoming en bestrijding van dak- en thuisloosheid 2020-2024 gaat de Vlaamse Regering het engagement aan om de wetenschappelijke begeleiding en de verwerking van de lokale dak- en thuislozentellingen op initiatief van lokale besturen te ondersteunen. Het is immers noodzakelijk dat deze lokale dak- en thuislozentellingen op de verschillende locaties op een uniforme manier worden uitgevoerd, teneinde tot onderling vergelijkbare gegevens te komen die ook gebruikt kunnen worden voor een extrapolatie naar het niveau van het Vlaamse Gewest.
Waarom is het belangrijk
We geven in het rapport de lessons learned en de aandachtspunten mee voor nieuwe dak- en thuislozentellingen, op basis van een evaluatie van de lokale coördinatoren van de dak- en thuislozentellingen 2022 en het onderzoeksteam. Zo stelden we het profiel en het takenpakket van de lokale coördinator verder op punt. We formuleren verder enkele suggesties rond het contacteren van organisaties, de communicatiestrategie en geven een korte evaluatie van de
lerende netwerken. We benadrukken ook het belang van ondersteuning van de telregio’s na de dak-en thuislozentellingen, het formeel engagement van de lokale besturen bij deelname aan een dak- en thuislozentelling en het belang van de herhaling van deze tellingen.
Hoe gebruiken
Een point-in-time telling laat toe om het aantal dak- en thuisloze personen in kaart te brengen samen met enkele profielkenmerken van deze groep. Deze methode vertrekt van een intensieve samenwerking met alle diensten die rechtstreeks of onrechtstreeks met dak- en thuisloze personen in contact komen. Op één bepaald moment, de teldag, vullen deze diensten een vragenlijst in voor alle dak- en thuisloze personen die een link hebben met de telregio.
In 2020 werd aan de slag gegaan met deze tellingsmethode in de steden Leuven, Gent, Luik en Aarlen en in de provincie Limburg, met steun van de Koning Boudewijnstichting. In oktober 2021 werden er tellingen georganiseerd in Zuid-West-Vlaanderen, de eerstelijnszone BraViO en de steden Charleroi en Namen, opnieuw met de steun van de Koning Boudewijnstichting. De tellingen gebeuren in nauwe samenwerking met de lokale besturen en talrijke diensten, instellingen, verenigingen en vrijwilligers. Dit onderzoek bouwt verder op deze pilootprojecten. In 2022 zijn point-in-time tellingen dak- en thuisloosheid opgezet in zes Vlaamse regio’s en wetenschappelijk ondersteund door een onderzoeksteam van het Steunpunt Welzijn Volksgezondheid en Gezin. Aan de hand van deze resultaten en de resultaten uit eerdere dak- en thuislozentellingen, maken we extrapolaties voor Vlaanderen. Deze studie gebeurt in opdracht van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting en de lokale coördinatoren van de zeven regio’s.
