Gender, Zorg & Migratie. ELLA-dossier

Wat is het?

Migratie is niet exclusief een mannenzaak. Sinds de jaren 1980 is het aantal vrouwen dat op zelfstandige basis migreert om diverse redenen toegenomen. Vandaar de term ‘feminisering van de migratie’. Migratie is niet genderneutraal: verschillende interagerende ongelijkheden (op basis van gender, klasse, scholingsgraad, etniciteit, seksuele oriëntatie…) zitten ingebakken in het migratieproces beginnende in het herkomstland en eindigend in het ontvangende land. Zowel herkomst- als ontvangende landen leven traditionele genderopvattingen die het migratieproces van vrouwen beïnvloeden en hanteren overheden beleidsmaatregelen die vrouwen vaak in een benadeelde plaatsen tijdens het migratieproces. Het is belangrijk om een intersectioneel perspectief te hanteren in het kijken naar migratieprocessen en –stromen. Migratie kan een empowerend effect hebben op vrouwen op vlak van inkomen en status, persoonlijke autonomie, vrijheid en zelfwaardering. 

Waarom is het belangrijk

Genderstereotiepe arbeidsverdeling zorgt er voor dat vrouwen minder kans hebben op vlak van arbeidsmigratie. Er zijn bijvoorbeeld migratierestricties op het toelaten van arbeidsmigranten voor jobs die hoofdzakelijk door vrouwen worden uitgeoefend (denk aan huispersoneel/dienstboden). In België gaat men er van uit dat er een ruime arbeidsreserve is die deze functies kunnen invullen. 

De beroepsmogelijkheden voor migrerende vrouwen situeren zich hoofdzakelijk in de zorgdienstensector. Dit zijn vaak onderbetaalde en onstabiele jobs en werk waarop wordt neergekeken. Migranten zonder wettig verblijf nemen vaak deze jobs in de informele sector op. Vooral zij lopen gevaar om uitgebuit te worden.

Doordat de onhoudbare combinatie arbeid-gezin voor sommige vrouwen wordt overgedragen aan andere vrouwen die in een minder geprivilegieerde positie verkeren, worden traditionele gendernormen- en rollen betreffende zorg in stand gehouden.