Signs of Safety

De doelgroep van de interventie zijn gezinnen waar kindermishandeling gesignaleerd werd of wordt vermoed. Het hoofddoel van Signs of Safety is het installeren van veiligheid voor de kinderen in het gezin. Die veiligheid komt er doordat ouders en hun (sociaal en professioneel) netwerk samen tot een plan komen. Dat plan moet leiden tot een veilige situatie, ook als de bedreigingen die er waren voor de kinderen, blijven aanhouden.

Er zijn instrumenten ontwikkeld om de professional te ondersteunen bij het uitvoeren van de aanpak in de praktijk:

• in het genogram wordt de familiestamboom in kaart gebracht, met toevoeging van een aantal persoonlijke gegevens. Vanuit die stamboom krijgt men een zicht op wie vanuit de familie in aanmerking komt om te helpen de situatie veiliger te maken;
• de veiligheidscirkel geeft weer wie er in het sociale en professionele netwerk zit rondom het gezin. Via deze voorstelling wordt duidelijk welk netwerk (nog niet) betrokken is. Met ouders en kinderen kan dan worden gekeken hoe het aantal betrokkenen kan worden vermeerderd.
• in de begeleiding wordt samen met ouders en kinderen een framework opgemaakt; een inventaris van welke zorgen er zijn, wat er al goed gaat en wat er moet gebeuren. Speciaal voor kinderen werd hiervoor het hulpmiddel ‘De drie huizen’ ontworpen: het huis van de zorgen, het huis van de leuke dingen en het droomhuis. Via het document Words and Pictures wordt voor de kinderen aanschouwelijk gemaakt welke afspraken er gemaakt zijn en waarom die er zijn.
• om de situatie binnen het gezin veiliger te maken, wordt in de veiligheidsdoelen omschreven wat de ouders kunnen doen om te die veiligheid te vergroten en om buitenstaanders te overtuigen dat de thuissituatie veilig is.
• in het veiligheidsplan wordt in detail omschreven welke afspraken er werden gemaakt, hoe en door wie die afspraken zullen worden gecontroleerd en wat de gevolgen zijn wanneer die afspraken niet worden nageleefd.

Auteur?

Signs of Safety werd ontwikkeld vanuit Australië door Andrew Turnell en Steve Edwards, vanuit een informele samenwerking met hulpverleners die werkten met gezinnen met tieners die probleemgedrag vertoonden.

Theoretische basis?

Andrew Turnell geeft aan dat hij de Signs of Safety benadering heeft ontworpen op basis van 3 modellen (Wiggerink en Vogel, 2017)

• Solution Focused Brief Therapy (de oplossingsgerichte benadering): in de begeleiding ligt de focus op het versterken van de kracht van cliënten, zodat ze gewenst gedrag gaan vertonen (eerder dan uitgebreid stil te staan waarom er zaken verkeerd liepen). Ook de technieken die in Signs of Safety gebruikt worden, zijn herkenbaar vanuit het oplossingsgericht werken: het afspreken van doelen, het beschrijven van de ideale situatie of momenten waarop het wel goed ging
• De Resolutions family therapie biedt mogelijkheden aan het gezin om aan de hulpverlening te laten zien dat zij zelf in staat zijn om voor een mate van veiligheid van alle gezinsleden te zorgen die aangepast is aan de zorgen die worden geuit.
• Family group conference; het gezin en hun sociaal en professioneel netwerk worden betrokken bij het streven naar veiligheid door samen te komen in een netwerkbijeenkomst.

Wetenschappelijke onderbouwing?

In Nederland werd de effectiviteit van Signs of Safety onderzocht en vergeleken met de reguliere werkwijze van het Bureau Jeugdzorg op het vlak van eigen kracht, inzicht in de problemen, veiligheid, betrokkenheid bij de hulp bij de start en na afloop van de hulp. Zowel in Groningse als Drentse gezinnen was het na afloop veiliger. Er werden bescheiden aanwijzingen gevonden dat Signs of Safety leidt tot meer empowerment in vergelijking met de reguliere zorg: ouders in de Signs of Safety- groep vonden een melding vaker terecht, hadden positieve verwachtingen van jeugdbescherming en stonden meer open voor hulp dan ouders in de controlegroep.