Een zorgzame samenleving als warm nest rondom prille gezinnen, doet zowel de ouder als het kind verder groeien…
Jonge gezinnen verdienen alle kansen om te groeien en zich te ontwikkelen. Als maatschappij hebben we de verantwoordelijkheid om ondersteunend en betrokken te zijn bij deze gezinnen.
De periode van zwangerschap, bevalling en kraamtijd is een intense levensfase vol veranderingen, aanpassingen, onzekerheden en stress. In deze uitdagende tijd vormen vrienden, familie, kraamzorg, vroedvrouwen en kinderopvang een stevig en warm netwerk rond het jonge gezin. Hun aanwezigheid helpt het gezin om de stressvolle gebeurtenissen te doorstaan en biedt troost en steun bij de overgang naar het ouderschap.
Benieuwd naar hoe je een jonge ouder het beste kunt ondersteunen?
Vaak zijn het de kleine gebaren die het verschil maken. Toon oprechte betrokkenheid en bied hulp zonder oordeel. Een vriendelijke blik en een helpende hand maken al veel verschil. Vraag hoe je kunt helpen: een gezonde maaltijd aanbieden, een luisterend oor bieden, de oudere broer of zus bezighouden, of gewoon informeren hoe het met de ouders gaat. Zorgen doen we samen, voor elkaar en met elkaar.
Een warm en stevig 'nest' biedt een kind de beste omgeving om te groeien, zelfregulatievaardigheden te ontwikkelen en relaties op te bouwen. In zo'n omgeving kunnen jonge ouders ook groeien, leren ze zichzelf en hun kind kennen, en ervaren ze een gevoel van competentie en geluk.
We streven naar een zorgzame samenleving, een gemeenschap die als een warm nest om het gezin staat, met aandacht voor emotioneel en relationeel welzijn.
Geïntegreerde perinatale basiszorg
Elk jong gezin verdient een sterk en ondersteunend netwerk omdat ze kwetsbaar zijn. Het is cruciaal om tijdig zo'n netwerk op te bouwen, een perinataal zorgteam, om (toekomstige) ouders te begeleiden tijdens de perinatale periode. Het is handig om voor de bevalling te overwegen wie je graag in dit 'nest' wilt hebben, zoals de huisarts, vroedvrouw, gynaecoloog, partners van Kind&Gezin, kraamzorg, en anderen. Ouders weten soms niet goed bij welke zorgprofessionals ze terechtkunnen of wie deel uitmaakt van hun informele netwerk. Een professional kan helpen door samen het netwerk in kaart te brengen, zodat duidelijk wordt welke partners beschikbaar zijn en waarvoor men bij hen terecht kan.
Optimale ondersteuning van gezinnen vereist samenwerking tussen verschillende sectoren.
Thema's die belangrijk zijn om al tijdens de zwangerschap te bespreken, zijn onder andere:
- Voorlichting over diverse onderwerpen zoals voeding, slapen, enzovoort.
- De voorbereiding op de bevalling en de kraamtijd.
- Het bespreken van realistische verwachtingen van het ouderschap.
- Het versterken van en omgaan met het sociale netwerk.
- Praktische ondersteuning.
Ouderlijke mentale gezondheid als sleutel tot gezonde ontwikkeling van jonge kinderen
Onderzoeken benadrukken dat de mentale gezondheid van ouders tijdens de perinatale periode cruciaal is voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Daarnaast kan het behandelen van mentale gezondheidsproblemen bij ouders de intensiteit en duur van symptomen verminderen.
Veerkrachtversterkend aan de slag doorheen de transitie naar ouderschap
Het is waardevol wanneer zorgprofessionals zich richten op het versterken van de veerkracht en draagkracht van (aanstaande) ouders in een jong gezin.
Zorgprofessionals uit de eerste lijn maken vaak deel uit van het uitgebreide netwerk rondom het jonge gezin. Zij bieden continue ondersteuning en hebben doorgaans een sterke vertrouwensband opgebouwd. Dit maakt hen geschikt om ouders door te verwijzen naar aanvullende zorg en ondersteuning, zoals kinderopvangbegeleiders, huisartsen, maatschappelijk werkers, en anderen. Op deze manier fungeren zorgverleners als een veilige haven waar ouders gemakkelijker hun zorgen en twijfels kunnen delen.
Een passend zorgaanbod
Het is van essentieel belang dat (aanstaande) jonge ouders worden omringd door een perinataal zorgteam. Dit team kan aanvullende zorg bieden waar nodig, zoals door een eerstelijnspsycholoog, Centrum Geestelijke Gezondheid (CGG), Centrum voor Kindzorg en Gezinsondersteuning (CKG), Centrum Algemeen Welzijn (CAW), en meer.
Een eerstelijnspsycholoog kan psychische problemen behandelen en fungeren als een verbindende schakel naar gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg en verdere hulpverlening. Het is van belang dat er een sterke verbinding ontstaat tussen het perinatale zorgteam en geschikte psychologen, waarbij professionals elkaar leren kennen en op de hoogte zijn van beschikbare partners in de regio van het gezin.
Perinatale mentale gezondheidszorg moet streven naar het brengen van zorg naar de gezinnen toe, georganiseerd dicht bij huis, met als doel het gezin bij elkaar te houden. Het doel is om optimale zorg te bieden vanuit en in de nabijheid van de thuisomgeving, snel en adequaat. De snelle ontwikkeling van de foetus en baby laat geen tijd toe om te wachten met ondersteuning.
Het is van belang om zorg te bieden die het hele gezin omvat, niet alleen gericht op de baby. Hierbij is het essentieel om rekening te houden met diverse aspecten zoals culturele achtergrond, ras, socio-economische status, gender, en meer. We streven ernaar om preventief een zorgaanbod te ontwikkelen vanuit een breder perspectief op mentale gezondheid, met aandacht voor de behoeften van alle gezinnen, inclusief diegenen die kwetsbaar zijn.
