Dat vaders een belangrijke rol spelen in de opvoeding van hun kinderen is door verscheidene onderzoeken aangetoond. Vaderbetrokkenheid heeft een positieve invloed op de fysieke, sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen.
Ook tijdens de zwangerschap is de wens tot betrokkenheid van vaders groot. Vaders rapporteren echter dat zij in de pre-, peri en postnatale periode aan de zijlijn geplaatst worden. Professionals geven ook aan dat ze zich meestal tot de moeder richten als eerste aanspreekpersoon, ook al gaat het over algemene ouderperspectieven.
Of de vaderbetrokkenheid er ook effectief komt, is afhankelijk van de inspanningen van de vader, de partner, de omgeving en de omringende zorgverleners.
Factoren die vaderbetrokkenheid in de prenatale periode kunnen beïnvloeden werden door Cabrera et al., gebaseerd op het werk van Lamb et al., in kaart gebracht. Beschikbaarheid, engagement, verantwoordelijkheid en de partnerrelatie vormen de 4 pijlers van vaderbetrokkenheid.
- Beschikbaarheid: verwijst naar de fysieke aanwezigheid, beschikbaarheid van de vader tijdens de prenatale controles en deelname aan de voorbereidende zwangerschapsgroepen. Daarnaast verwijst het naar het bijwonen van de geboorte en het fysieke contact met het pasgeboren kind. Het bijwonen van de geboorte is echter afhankelijk van culturele gewoonten en religieuze overtuigingen.
- Engagement: verwijst naar de interactie met de moeder en de actieve betrokkenheid tijdens prenatale activiteiten. Vaders geven aan ook betrokken en ondersteund te worden in hun vaderrol. Tijdens de geboorte willen vaders meer betrokken worden en meer kunnen betekenen voor hun partner. Zij willen graag meer ondersteund worden zodat zij op hun beurt hun partner meer kunnen ondersteunen.
- Verantwoordelijkheid: Vaders willen mee plannen maken, taken opnemen, de partner ondersteunen. Daarnaast willen aanstaande vaders zich ook voorbereiden op het leven als vader.
- Partnerrelatie: De kwaliteit van de relatie voor en tijdens de zwangerschap bepaalt de mate van betrokkenheid van de vader tijdens de zwangerschap. De geboorte van het kind wordt als een kostbaar en gedeeld moment beschouwd binnen de relatie. Echter, de komst van een kind leidt ook tot uitdagingen binnen de relatie.
De vraag om vaders zo vroeg mogelijk te betrekken in de prenatale periode is groot. Dit impliceert dat zorgverleners de betrokken vader herkennen en erkennen en vaderbetrokkenheid actief stimuleren. Vaders dienen als volwaardige partner aangesproken worden in het perinatale proces, zodat vaders absolute toegang krijgen tot hun ongeboren en geboren kind.
