De meest effectieve manier om dak- en thuisloosheid te verminderen is door te zorgen voor voldoende betaalbare woningen. Landen die hierop focussen en aanzienlijke budgetten vrijmaken, zoals Finland, zien een daling in dak- en thuisloosheid.
Bijkomende hefbomen:
Preventieve ondersteuning: Bied preventieve steun aan kinderen, jongeren en gezinnen, ook op school, om dak- en thuisloosheid te voorkomen.
vb: Up-stream
Maatwerkoplossingen: Ontwikkel op maat gemaakte oplossingen die huisvesting en begeleiding combineren om jongvolwassenen betere toegang te geven tot sociale huisvesting en de private huurmarkt.
vb: kleinschalige woonheden versus vormen van gemeenschappelijk wonen
Overgang naar volwassenheid: Creëer een specifieke aanpak voor de overgang naar volwassenheid die rekening houdt met de unieke behoeften van jongvolwassenen en zorgt voor continuïteit tussen hulp aan jongeren en volwassenen. Dit moet ruimte bieden voor experimenteren, maar ook steun en bescherming bieden.
vb: Back-on track of Life Story Work
Intensieve begeleiding: Als intensieve begeleiding nodig is, zorg dan voor één vaste trajectbegeleider die de tijd neemt om op het tempo van de jongvolwassene te werken.
vb: module ‘contextbegeleiding in het kader van autonoom wonen’ (CBAW) of de typemodule ‘begeleid zelfstandig wonen’ (BZW)
Inzetten op preventie met Upstream
Kwalitatief onderzoek, van LUCAS KULeuven, dat peilt naar de ervaringen van dak- en thuisloze jongvolwassenen komt naar voren dat de schoolloopbaan van deze jongeren moeizaam verlopen is en dat een aantal van hen aangaven dat de school had kunnen inspelen op hun thuissituatie. Daarom lopen in Vlaanderen pilootprojecten gebaseerd op succesvolle preventie- en vroegdetectieprogramma's uit Australië, Canada, de Verenigde Staten en Wales. Deze projecten, bekend als Upstream, richten zich op het opsporen en vroegtijdig interveniëren bij jongvolwassenen met een verhoogd risico op dak- en thuisloosheid.
Mind the Gap Antwerpen, A Way Home Mechelen en Collectief Kempen in samenwerking met LUCAS KU Leuven, onderzoekt hoe een vergelijkbare aanpak in de provincie Antwerpen kan worden toegepast. Het project Upstream maakt de brug tussen de A Way Home coalities en 1 Gezin 1 Plan en brengen hun sterktes, leidende principes en middelen samen in het project. Het doel is om te zien of de Upstream-methode hier vergelijkbare resultaten kunnen opleveren.
Het project identificeert kwetsbare jongeren door middel van een grootschalige screening van middelbare schoolstudenten (13, 14 à 15 jaar). Elke jongere vult een digitale vragenlijst in die verschillende aspecten van hun leven bestrijkt, zoals afkomst, gender, schoolervaringen, huisvestingssituatie, mentaal welzijn en veerkracht. De gegevens uit deze vragenlijst worden verzameld en geanalyseerd door een academische partner.
Op basis van deze gegevens kunnen jongeren die in een kwetsbare situatie verkeren worden geïdentificeerd met behulp van een vlaggensysteem. Dit programma is bedoeld om zowel de jongere als hun gezin te ondersteunen.
Uit eerdere onderzoek in buitenlandse steden die deze brede screening toepassen is een daling van 40% in dak- en thuisloosheid bij jongvolwassenen te zien, evenals 20% minder schooluitval. De Vlaamse pilootprojecten hopen vergelijkbare successen te boeken en de schoolloopbaan en thuissituatie van jongeren in Vlaanderen te verbeteren.
