Het syntheserapport van de leerlingenbevraging, schooljaar 2014-2015 biedt inzicht in de motieven van jongeren om al dan niet alcohol te drinken en cannabis te gebruiken.
De meeste leerlingen die nooit alcohol hebben gedronken, zeggen dit niet te doen omdat ze alcohol niet nodig hebben (70,5%). Dit geldt voor alle leeftijden, onderwijsrichtingen en zowel jongens als meisjes. De twee volgende meeste genoemde motivaties zijn: omdat ze alcohol ongezond vinden (47,1%) en omdat alcohol drinken voor hun leeftijd verboden is (53,1%).
De meest vermelde motieven om wel alcohol te drinken zijn voor de gezelligheid met vrienden (73,8%) en omdat men er zin in had (48,9%), vooral bij de twee oudste leeftijdsgroepen. De top drie bij 12-14-jarigen is voor de gezelligheid met vrienden (45,5%), uit nieuwsgierigheid (39,8%) en omdat het hen werd aangeboden (34,8%). Naar geslacht en onderwijsvorm zijn er geen verschillen in de top drie motivaties.
De meest aangehaalde motieven om geen cannabis te gebruiken, zijn omdat jongeren vinden dat ze het niet nodig hebben (77,3% van degene die nooit cannabis hebben gebruikt), omdat ze cannabis gevaarlijk vinden (71,1%) en omdat men het ongezond vindt (59,5%).
Motieven om wel cannabis te gebruiken, zijn voornamelijk voor de gezelligheid met vrienden (59,6%), uit nieuwsgierigheid (46,6%) en om te ontspannen (44,6%).
Zowel jongeren die alcohol drinken als jongeren die cannabis gebruiken, doen dat veelal omwille van positieve motieven (vb. voor de gezelligheid) en het experiment. Er is minder sprake van gebruiksmotieven om negatieve zaken te vermijden (om zich goed te voelen, om mijn zorgen te vergeten, om goed te kunnen slapen, om verveling tegen te gaan, om me zelfzekerder te voelen). Het zijn dit soort motieven die vaker wijzen op problematisch gebruik. Experimenteren hoort bij het opgroeien en hoeft niet te verontrusten. Het vraagt wel om duidelijke grenzen. Ook experimenteren kan immers problemen met zich meebrengen (bv. In het verkeer). Het blijft daarom belangrijk om waakzaam te zijn, alcoholgebruik zo lang mogelijk uit te stellen en druggebruik te ontraden.
