In gesprek met ouders. Waar let je op?

Communicatie is de basis…

• Ga op tijd het gesprek aan over alcohol, cannabis en andere drugs: Wacht niet tot je kind met alcohol geconfronteerd wordt om erover te praten. De overstap van het basisonderwijs naar het secundair onderwijs is een goed moment. Er breekt dan voor je kind een periode van grote veranderingen aan. Een feestje waar alcohol gedronken wordt, vormt bijvoorbeeld een goede aanleiding om erover te praten.
• Ook voor cannabis geldt dat je er beter over begint voordat je kind er mee in aanraking komt. Tienjarigen zijn hier nog te jong voor, wacht tot drugs in de leefwereld van je kind komen. Uit onderzoek blijkt dat de scharnierleeftijd om te beginnen met cannabis 15-16 jaar is. In de leefwereld van je kind kan je een goede aanleiding vinden om erover te praten. Bijvoorbeeld geruchten over cannabisgebruik in het jeugdhuis, een klasgenoot die betrapt werd…
• Af en toe een goed gesprek over dit onderwerp is beter dan vaak op het onderwerp terugkomen. Er te dikwijls over praten komt sneller over als zeuren en zal zijn effect missen.

Wat als je kind eens dronken of stoned thuis komt van een fuif? Of zich niet houdt aan afspraken over de hoeveelheid die het mag gebruiken? Hoe moeilijk het ook is om als ouder op dat moment je geduld te bewaren, bedenk dat een eenzijdige preek meestal niet aan komt. Zeker niet als het gesprek uitloopt in ruzie. Probeer om het voor nu even te laten rusten en kom er later, op een rustig moment op terug.

Wat zeg je?

De inhoud van het gesprek komt best van jezelf, eerlijk en rechtuit. Je kan wel rekening houden met een aantal tips, die het gesprek zo vlot mogelijk laten verlopen:

• Vertel over je gevoelens, je zorgen en jouw standpunt. Geef rustig je mening over het onderwerp. Geef aan je kind mee dat het extra risico’s inhoudt om onder de leeftijd van 18 jaar alcohol te drinken en dat je daarom wilt dat je kind geen alcohol drinkt voor 18 jaar. Wanneer je het hebt over drugs, geef dan mee dat je niet wil dat je kind gebruikt.
• Praten is ook luisteren: Vraag aan je kind wat hij/zij vindt van alcohol of drugs en laat ruimte voor zijn/haar reactie en mening. Probeer rustig te luisteren naar wat je zoon of dochter te vertellen heeft en wees benieuwd. Het is misschien niet gemakkelijk, maar laat hem of haar eerst zijn verhaal doen voor je je eigen mening en kijk op de dingen geeft.
• Spreek in de ik-vorm: In de ik-vorm praten komt minder beschuldigend over. Je kind zal dan allicht meer openstaan voor jouw standpunt en jouw verwachtingen. Bijvoorbeeld: "Ik wil dat je je gedraagt wanneer je uitgaat", is minder confronterend dan: "Jij kan je ook nooit inhouden!"
• Focus op 'nu', niet op later: Horrorverhalen en dramatische argumenten, zoals het risico op toekomstige gezondheids- of verslavingsproblemen, maken meestal weinig indruk. Jongeren bekijken het leven vanuit een hier-en-nu-standpunt en denken niet aan 'later'. Het heeft vooral zin te spreken over risico's en nadelen op korte termijn, de invloed op het leven van je kind zoals het nu is.
• Wees ook eerlijk over de aangename kanten van alcohol en drugs, ga die niet uit de weg. Wijs er wel op dat die altijd risico's meebrengen voor jongeren. Nog meer wanneer er veel of dikwijls wordt gebruikt.

Geef zelf het goede voorbeeld

Kinderen en jongeren nemen onbewust gedragingen en meningen van hun ouders over. Daarom is het belangrijk om zelf bewust om te gaan met het gebruik van alcohol en drugs in het bijzijn van je kinderen. Als ouder sta je model.

Wat als je zelf wel eens alcohol of drugs gebruikt? Als ouders open en eerlijk zijn over hun eigen gebruik, dan zijn de kinderen eerder geneigd om hun advies aan te nemen én om zelf eerlijk te zijn tegen hun ouders. Of je nu zelf gebruikt of niet, het is zeer belangrijk om grenzen te stellen. Leg aan je kind uit waarom je alcohol drinkt en waarom je toch niet wil dat hij of zij daarmee begint. Zeg dat alcohol extra risico’s inhoudt voor minderjarigen en dat je daarom niet wilt dat hij/zij alcohol drinkt onder de 18 jaar. Ook ouders die zelf blowen, kunnen hun kinderen dat verbieden. Cannabis is net zoals alcohol extra schadelijk voor jonge hersenen. Daarbij is cannabis een illegaal product.

Wat als je kind toch lijkt te gebruiken?

Heb je vermoedens dat je kind achter je rug alcohol drinkt of experimenteert met illegale drugs? Ga dan niet meteen de hele kamer doorsnuffelen of via allerlei omwegen op zoek naar bijkomende 'bewijzen'. Zo een eerste reactie is begrijpelijk, maar helpt je meestal niet verder. Door in een detectiverol te kruipen, riskeer je dat je kind het vertrouwen in jou verliest. Laat het niet tot kat-en-muisspelletjes komen. Je confronteert je kind beter rechtstreeks met je vermoedens. Spreek hem of haar zo concreet mogelijk aan. Vroeg of laat moet er toch gepraat worden.

Wanneer wordt experimenteren een probleem?

Niet iedereen die wel eens alcohol of drugs gebruikt is verslaafd. Maar ook zonder een verslaving kan je problemen krijgen. Als je kind alcohol of een bepaalde drug heeft gebruikt, is het daarom nog niet verslaafd. Meestal blijft het ook bij experimenteren. Er zijn mensen die zwaar in de problemen komen door hun alcohol- of druggebruik, maar niet alle gebruik leidt tot misbruik. Niet iedereen die wel eens een glas alcohol drinkt, wordt daar afhankelijk van. En niet elk gebruik van cannabis of andere illegale drugs is meteen probleemgebruik dat zorgt voor minder goed functioneren op school of op het werk.

Omgekeerd kan men alcohol- of andere drugproblemen hebben zonder verslaafd te zijn. Zo kan iemand die één keer te veel gebruikt, al grote risico's lopen. Denk maar aan binge drinken (de consumptie van 4 of meer standaardglazen voor vrouwen en 6 voor mannen in een periode van 2 uur) en coma-zuipen. Binge drinken komt veel voor bij jongeren en is schadelijk voor de gezondheid en de hersenen. Ook verkeersongevallen kunnen het gevolg zijn van eenmalig gebruik door jongeren die onder invloed zijn van alcohol of cannabis. In sommige gevallen kan dus ook experimenteren voor problemen zorgen.

Doorverwijzen  

Als de problemen die ouders aankaarten de mogelijkheden van opvoedingsondersteuning overstijgen, verwijs dan tijdig door. Voor doorverwijsadressen kan je als intermediair terecht bij www.vad.be. Ouders kunnen steeds terecht bij de DrugLijn (078 15 10 20 of via www.druglijn.be).