Inspiratiedag: Toegankelijke en inclusieve kinderopvang

Wat is het?

Inspiratie voor de kinderopvang van morgen.

Om kinderopvang te ontwikkelen tot een basisvoorziening, is het belangrijker dan ooit om aandacht te besteden aan toegankelijkheid en inclusie in de breedste zin van het woord. Uit onderzoek blijkt dat er meer aandacht moet zijn voor maatschappelijke diversiteit.

Deze inspiratiedag wordt georganiseerd door Opgroeien en VBJK.
 

Wat zal je leren?

Wat zijn de voordelen en de impact van toegankelijke en inclusieve kinderopvang voor kinderen, ouders en de samenleving? Hoe kan je dit lokaal en binnen je organisatie op de agenda zetten? En hoe neem je toegankelijkheid en inclusie op in je visie en beleid?
Zowel onderzoekers als praktijkvoorbeelden komen aan bod.

Deze dag is voor iedereen die wil bijdragen aan toegankelijkheid en inclusie in de kinderopvangsector (opvang baby’s en peuters én buitenschoolse opvang).

Het programma

Workshops 

Workshop 1 - Hoe bundel je lokaal de krachten voor toegankelijke en inclusieve kinderopvang? 

Toegankelijke en inclusieve kinderopvang vereist een sterke lokale samenwerking. Maar hoe wek je de interesse en motivatie van het bestuur, kinderopvangorganisaties en andere betrokken partijen? En welke concrete stappen kan je nemen om samen te werken aan dit doel? 

Medewerkers van het Huis van het Kind Kordia (stadregio Turnhout) delen hun ervaringen met het project GeZinsKRACHT. Ze vertellen hoe zij samenwerken met verschillende partners om een kwalitatief en toegankelijk kinderopvangaanbod in de regio te ontwikkelen. 

Inleiding door Maartje Van Haverbeke (stafmedewerker kinderopvang VVSG)
Huis van het Kind Stadregio Turnhout: Nathalie Raymaekers (coördinator GeZinsKRACHT), Sofie Coppers (coördinator Huis van het Kind) en Liesbeth Dierckx (Schepen Oud-Turnhout van o.a. kinderen, jeugd & gezin)

Workshop 2 - Kinderopvang als hefboom voor maatschappelijke participatie 

Maatschappelijke participatie gaat over meedoen in de samenleving via bijvoorbeeld opleiding, betaalde arbeid, vrijwilligerswerk, verenigingen of sociale netwerken. Voor sommige ouders is meedoen in de samenleving helemaal geen evidentie. Bijvoorbeeld alleen een kind opvoeden of nieuw zijn in een land kunnen drempels zijn die participatie verhinderen. Wanneer is kinderopvang een 'hoopgever' die ouders van jonge kinderen een duwtje in de rug geeft richting maatschappelijke participatie? 

Ouafila leerde De Bron (Gent) kennen als moeder. Ze getuigt hoe de warme steun van de kinderbegeleiders in De Bron haar de nodige energie en goesting gaf om de opleiding begeleider in de kinderopvang te volgen. Verantwoordelijke Tineke legt uit welke beleidskeuzes van Stad Gent dit mee mogelijk maken.

Inloopteam Rebelle (Hoboken) vertelt over de KOALA-werking Taalbubbels+ voor meertalige moeders in een maatschappelijk kwetsbare situatie. In Taalbubbels+ gaan taallessen hand in hand met de deelnemers meer vertrouwd maken met het reilen en zeilen in onze samenleving en, in het bijzonder, met de kinderopvang.

Inleiding door Yolein Corten (Avansa Antwerpen - project Vrouwen van Nu)
Kinderdagverblijf De Bron, Stad Gent: Ouafila El Messoudi (moeder en kinderbegeleider) en Tineke Van Craenenbroeck (verantwoordelijke) 
KOALA Hoboken – Inloopteam Rebelle: Sarah Buyl (agogisch medewerker) en Maike Oude Rikmanspoel (pedagogisch medewerker)

Workshop 3 - Kinderopvang als middel in de strijd tegen armoede 

Waarom is kinderopvang vaak moeilijk toegankelijk voor gezinnen in armoede? Wat is de impact op gezinnen? En wat is er nodig om kinderopvang beter toegankelijk te maken voor gezinnen in armoede? 

KOALA Aalst vertelt over diverse acties om professionals gevoelig te maken voor het werken met mensen in armoede.  Ze hebben het onder meer over de KOALA-bril en over de nauwe samenwerking tussen kinderopvang en de vereniging waar armen het woord nemen. 

Inleiding door Saar Lambrechts (beleidsmedewerker Netwerk tegen Armoede)
KOALA Aalst: Liesbeth Bennekens (diensthoofd stedelijke kinderopvang), Inge Huysmans (agogisch medewerker) en Maria Hebbelinck (ervaringsdeskundige Vierdewereldgroep Aalst)

Workshop 4 - Kinderopvang als plek met kansen voor meertaligheid 

In Vlaanderen en Brussel groeit een grote groep kinderen op in gezinnen waar naast het Nederlands een of meerdere andere talen aan bod komen. Die meertalige realiteit is dan ook zichtbaar aanwezig in de kinderopvang. Dat maakt het boeiend, maar ook best spannend. Meertaligheid brengt soms onzekerheid en vragen met zich mee waar niet eenvoudig op te antwoorden is. Tegelijkertijd benutten meer en meer initiatieven de kansen van die meertalige realiteit. 

Het Huis van het Kind in Anderlecht zet actief in op nauw contact met meertalige gezinnen. Ze komen vertellen hoe dit een belangrijke sleutel vormt in de zoektocht naar kinderopvang. In Gent onderneemt de Dienst Kinderopvang verschillende stappen om van meertaligheid een positief en gedragen verhaal te maken ten aanzien van kinderen, ouders en medewerkers. Beide verhalen tonen hoe je via positieve aandacht voor meertaligheid bij kunt dragen aan de toegankelijkheid en aan de inclusie van gezinnen voor wie Nederlands een tweede, derde of vierde taal is.

Inleiding door Brecht Peleman en Lisandre Bergeron-Morin (onderzoekers en projectmedewerkers VBJK)

Huis van het Kind Anderlecht: Nicoleta Vandeputte (coördinator) 

Kinderopvang Stad Gent: (Spreker nog te bevestigen)

Workshop 5 - Kinderopvang als deel van het dorp voor ouders met jonge kinderen

In het publieke en politieke debat wordt steeds vaker naar ouders gekeken om maatschappelijke problemen op te lossen. Tegelijkertijd krijgen ouders heel wat informatie en waarschuwingen over zich heen over de opvoeding en ontwikkeling van hun jonge kind. Dat verhoogt de druk op ouders en gezinnen. Kinderopvang biedt hierin tegenwicht. In kinderopvang delen ouders de verantwoordelijkheid voor de opvoeding met begeleiders en andere ouders. Wat kan kinderopvang betekenen als deel van het dorp voor ouders met jonge kinderen? 

Kinderopvang De Egeltjes werkt vóór inclusie en tegen kinderarmoede in Sint-Truiden. Onder meer gezinnen met een kind met een specifieke ondersteuningsbehoefte vinden in De Egeltjes een warm nest.  Wat betekent het voor ouders om in De Egeltjes te zijn?

Kinderwerking Fabota (buurtwerk ’t Lampeke vzw) is een speelplek voor kinderen en een ontmoetingsplek voor ouders en gezinnen in Leuven. Ze focussen op gezinnen in armoede en kwetsbare situaties en zijn actief op alle levensdomeinen. Vanuit de noden van kinderen en ouders ontstaan vernieuwende oplossingen. Zo slaan ze met het project ‘speelmaatjes’ de brug tussen de kinderwerking en onderwijs. 

Inleiding door Noëmi Willemen (onderzoeker Ecole de Sexologie et Sciences de la Famille, UCLouvain)
Kinderopvang De Egeltjes, Sint-Truiden: Ezgi Serin (pedagogische medewerker) en Emilie Vanderhaeghen (pedagogische medewerker)
Kinderwerking Fabota, Leuven: Karin Nelissen (coördinator) 

Workshop 6 - Inclusie van kinderen met specifieke ondersteuningsbehoefte 

Toegankelijke kinderopvang is geen evidentie voor gezinnen met een kind met een specifieke ondersteuningsbehoefte.  Dit heeft een grote impact op hun leven. Welke hindernissen ervaren ze? Wat kan je doen?

Dienst voor Onthaalouders Zemst en het Centrum Inclusieve Kinderopvang Vilvoorde vertellen over het traject richting inclusieve kinderopvang. Met de steun van het Huis van het Kind en de gemeente Zemst, organiseren ze onder meer ‘Op de koffie in de kinderopvang’. Een kinderbegeleider met ruime ervaring in het werken met kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte gaat langs bij onthaalouders en kinderdagverblijven voor een ondersteunend gesprek. 

Buitenschoolse kinderopvang De Bengelbende (Geel) vertelt over hoe zij inclusieve kinderopvang realiseren. De nauwe samenwerking met het Huis van het Kind is belangrijk. Hierdoor kunnen gezinnen met een kind met specifieke ondersteuningsbehoeften rekenen op een goede ondersteuning op diverse levensdomeinen.  

Inleiding door Elisabeth De Schauwer (professor vakgroep orthopedagogiek UGent)
Kristin De Ridder (DVO Zemst), Sandra Maeckelberghe (Villa Clementina) en Mieke De Strooper (inclusiecoach CIK Vilvoorde) 
Elke Dehouwer (inclusiecoach CIK Geel) en Christine Heylen (diensthoofd kindzorg en onderwijsregie, Geel)

Workshop 7 - Kinderopvang als minisamenleving 

‘Juf, dat potlood is niet huidskleur. Het is bruin.’ ‘Meisjes kunnen geen brandweer worden!’ ‘Waarom is die meneer zo dik?’ 
Als jonge kinderen dergelijke uitspraken doen, zijn we geneigd om ze af te wimpelen, de oorzaak bij anderen te leggen of snel en algemeen af te keuren. We veronderstellen dat wanneer we niet praten over diversiteit of menselijke verschillen, kleuters opgroeien tot onbevooroordeelde volwassenen. Maar onderzoek is duidelijk: jonge kinderen zien wel degelijk verschillen. Ze ontwikkelen vooroordelen over onder meer huidskleur, gender, beperkingen en lichaamsbouw. Die zijn niet onschuldig, maar hebben invloed op hun wereldbeeld en zelfbeeld. Nu én in de toekomst. 

Kinderopvang is een plek waar kinderen in contact komen met de maatschappelijke diversiteit. Hoe maak je van kinderopvang een ‘oefenplek’ voor het samenleven en het ervaren van verbondenheid?

Workshop door Eva Dierickx (auteur en lector lerarenopleiding AP hogeschool Antwerpen) over haar boek Sssst! Dat mag je niet zeggen. Hoe we jonge kinderen zonder vooroordelen kunnen opvoeden en waarom dat dringend nodig is

Workshop 8 - Diversiteit en medewerkersbeleid 

Het is belangrijk dat het kinderopvangpersoneel de maatschappelijke realiteit weerspiegelt. Dit zowel op vlak van gender als op vlak van etnisch-culturele diversiteit. Maar hoe zorg je voor meer diversiteit in je team? Hoe zorg je voor groeikansen voor kinderbegeleiders- in-opleiding en medewerkers? En hoe zorg je ervoor dat de diversiteit in je team floreert? 

De roots van de medewerkers in Elmer vzw (Brussel) liggen verspreid over de wereld: 27 verschillende geboortelanden zijn vertegenwoordigd in de personeelsploeg en in verschillende functies. Deze diversiteit is in grote mate te danken aan het werk -en opleidingstraject dat Elmer aanbiedt aan werkzoekenden zonder kwalificatie. Elmer vzw vertelt hoe ze dit aanpakken. 

De Buiteling vzw organiseert buitenschoolse opvang op verschillende plaatsen in Brussel. Ook zij werken met een etnisch-cultureel diverse ploeg van medewerkers. Het team telt heel wat mannelijke begeleiders. De Buiteling vzw vertelt hoe zij zorgen voor diversiteit in het team en hoe ze deze diversiteit benutten in de werking. 

Inleiding door Hester Hulpia (onderzoeker en projectmedewerker VBJK)
Kinderopvang Elmer vzw, Brussel: Anne Lambrechts (coördinator) 
IBO De Buiteling: Geert Meys (coördinator)  

Kostprijs en inschrijven

Voor medewerkers Opgroeien
Inschrijven is gratis en kan via dit inschrijvingsformulier. 
Slechts 20 plaatsen beschikbaar. 

Voor externe partners
De inschrijving kost 55 euro, lunch inbegrepen.
Schrijf in via dit inschrijvingsformulier.
 
- Na inschrijving ontvang je een bevestigingsmail met betaalinformatie en hoe je een factuur kunt aanvragen. Je inschrijving is pas volledig na ontvangst van het inschrijvingsgeld.
- Inschrijven kan tot 31 oktober.
- Workshopbegeleiders moeten zich niet inschrijven.

Over de organisator

VBJK werkt aan Vernieuwing in de Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen. Denk aan kinderopvang voor baby's en peuters, buitenschoolse opvang voor kinderen van 3 tot 12 jaar, alle vormen van gezinsondersteuning, het kleuteronderwijs .. Via projecten, onderzoek en beleidsadvies werkt VBJK steevast samen met het werkveld aan kwaliteit en vernieuwing, zodat er voor kinderen en gezinnen altijd en overal goede basisvoorzieningen zijn.

Alle Beschikbare sessies