Nu digitaal een steeds prominentere rol speelt in het leven van jongeren en gezinnen, zijn er tal van mogelijkheden om online te connecteren met elkaar waar, wanneer en zo veel we willen. Maar de digitale vrijheid brengt ook uitdagingen. Het vinden van een juiste balans wordt een belangrijke maatschappelijke uitdaging, ook in onze dienstverlening.
Voordelen online dienstverlening
- Laagdrempelig: Het steeds toenemende gebruik van internet zorgt ervoor dat internetgebruikers ook vlotter toegang kunnen krijgen tot informatie en online hulpmiddelen wanneer ze daar behoefte aan hebben. Professionals kunnen dus ook beter aanwezig zijn waar ze hun doelgroepen kunnen bereiken.
- Anonimiteit en openheid: Het feit dat je als ouder anoniem kan blijven verlaagt de drempel nog meer. Praktijkervaring wijst ook uit dat anonimiteit of een grotere afstand met een professional vaak resulteert in grotere openheid. Ouder(s) komen sneller 'to the point' en zijn over het algemeen minder geneigd zich defensief op te stellen.
- Onafhankelijk van tijd en plaats: Een ouder hoeft zich niet noodzakelijk te verplaatsen en is niet gebonden aan de kantooruren waarop de meeste hulp of fysieke ondersteuning toegankelijk is. In principe kan online ondersteuning 7/24 beschikbaar gemaakt worden.
- Meer informatie, feedback en zelfreflectie: Bij reguliere ondersteuning ontvangt een ouder enkel informatie en feedback op die momenten dat hij rechtstreeks contact heeft met een professional. Bij online ondersteuning kan de informatie (indien gewenst) permanent beschikbaar blijven, wordt deze beter onthouden en ontstaat de mogelijkheid om geautomatiseerde feedback te ontvangen. Bijvoorbeeld na het invullen van een online oefening. Hierdoor kan zelfreflectie bevorderd worden.
- Transfer naar het dagelijkse leven: Omdat iemand met zijn problemen en krachten aan de slag kan in zijn natuurlijke omgeving, vergroot de impact die de ondersteuning kan hebben. Rechtstreeks of onrechtstreeks kan het daardoor zelfredzaamheid (empowerment) bevorderen.
- Complementair met fysieke ondersteuning: Online ondersteuning kan de drempel verlagen naar andere hulpverlening wanneer dit aangewezen zou zijn.
- Automatisering, registratie en onderzoek: Door gebruik te maken van online applicaties kunnen heel wat zaken geautomatiseerd en gestandaardiseerd aangeboden worden. Zoals: vragenlijsten, tests, zelfregistratie en oefeningen. Via databases kan alle ingebrachte informatie gemakkelijk verwerkt en geanalyseerd worden in het kader van wetenschappelijk onderzoek.
Beperkingen van online dienstverlening
- Afhankelijk van internettoegang en vaardigheden: Niet iedereen heeft altijd en overal toegang tot internet. En niet iedereen vindt het een aantrekkelijk medium. Verder betekent toegang hebben ook niet altijd dat men over de nodige vaardigheden beschikt om er doelmatig mee om te gaan. Echter de ‘digitale kloof’ die er vroeger in bestond dat veel gezinnen geen toegang hadden tot het internet is sterk verkleind. Natuurlijk zijn er nog mensen die om uiteenlopende redenen geen toegang hebben, maar dit is een kleine minderheid. Toch maakt dit online ondersteuning niet onmogelijk. Het is perfect denkbaar dat een ouder, die zelf maar moeilijk online geraakt, samen met de professional in het gesprekslokaal online aan de slag gaat.
- Kanalenreductie: Non-verbale en paralinguale elementen van online communicatie ontbreken vaak, uitgezonderd bij beeldbellen. Dit vraagt bijkomende vaardigheden van professionals.
- Lagere betrokkenheid: Internet kan ook een zeer vluchtig medium zijn, wat kan uitmonden in een lage betrokkenheid bij ouders die snel wegklikken.
- Veiligheidsrisico's: Bij online dienstverlening gaat het om uitwisseling van persoonlijke en vertrouwelijke data. Daarom dient een aangepaste beveiliging van datatransfer en -opslag voorzien te worden. Verder kunnen er wettelijke bepalingen van kracht zijn rond het bewaren en gebruiken van data.
- Nieuw terrein voor professionals: Professionals zijn doorgaans niet vertrouwd met deze nieuwe manier van werken. Tijdens hun opleiding werden ze er ook niet op voorbereid. Implementatie op de werkvloer vraagt dus soms een langdurige opvolging.